Лойиҳа бошқаруви

Лойиҳани бошқариш усули: Скрам (Scrum) 
1986 йилда яратилган скрам тезкор усули эжайл оиласига кира-
диган энг тузилмаланган ҳисобланади. 1986 йилда ташкил этилган 
бўлиб, у классик жараён элементларини лойиҳаларни бошқаришнинг 
ғайратли ғоялари билан бирлаштиради. Натижада мослашувчанлик ва 
тузилишнинг жуда мувозанатли комбинацияси вужудга келади. 
Эжайл қоидаларига риоя қилган ҳолда, скрам лойиҳани буюрт-
мачи томонидан дарҳол маҳсулот қийматини олиш учун фойдаланиши 
мумкин бўлган қисмларга ажратади. Ва "маҳсулот асослари" жуда 
тўғри таржима қилинганлиги ва профессионал адабиётларда қўлла-
нилганига қарамай, амалда кўпинча "орқага қайтиш" ишлатилади. 
Кейин ушбу қисмлар натижавий маҳсулот эгаси, яъни мижознинг 
жамоадаги вакили томонидан белгиланади. Спринтда ижро этиш учун 
биринчи навбатда энг муҳим қисмлар, яъни скрам итерациялари 
бўлиб, улар 2 дан 4 ҳафтагача давом этади. Спринт охирида буюртма-
чига маҳсулотнинг ишлайдиган прототипи тақдим этилади. Мисол 
қилиб, бунга қисман бўлса ҳам, функционал қисми бўлган сайт ёки 
аллақачон ишлаётган дастурни киритиш мумкин. Шундан сўнг, лойи-
ҳа жамоаси кейинги спринтга ўтади. Спринтнинг давомийлиги белги-
ланади, лекин жамоа уни лойиҳанинг бошида ва лойиҳанинг ўзига ва 
самарадорлигига қараб мустақил равишда танлайди. 
Ҳар бир спринт бошланишидан олдин, вақт ўтиши билан ўзгариб 
туришга мойил бўлган мижознинг талабларига жавоб беришига 
ишонч ҳосил қилиш учун, ҳали тугалланмаган лойиҳа таркиби қайта 
баҳоланади ва унга ўзгартиришлар киритилади. Ушбу жараёнда ҳамма 
иштирок этади - лойиҳа жамоаси, скрам мастер (Scrum Master, лойиҳа 
жамоаси раҳбари) ва маҳсулот эгаси. Ва бу жараён учун жавобгарлик 
барчанинг зиммасига тушади. 
Юқорида айтиб ўтилганидек, маҳсулот эгаси мижознинг лойиҳа-
даги вакили ёки агар мижоз бўлмаса, келажакдаги лойиҳанинг барча 
мижозларини шахсан англатади. Бунинг учун у уларнинг эҳтиёжлари 
ва фикрлаш тарзини батафсил билиши, шунингдек маҳсулот ва уни 
ишлаб чиқариш технологиясини яхши билиши керак. Скрам мастер 
лойиҳанинг иштирокчиларига скрам амалиётининг қадриятлари, 
тамойиллари ва нормаларини яхшироқ тушуниш ва қабул қилишга 
ёрдам бериш учун ишлаб чиқилган. У ташқи дунё ва жамоа ўртасидаги 
етакчи ва воситачи ролини ўйнайди. Унинг вазифаси, ҳеч ким жамоага 
мустақил равишда халақит бермаслигига ва берилган вазифалар 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 32 ~ 
устида қулай ишлашига ишонч ҳосил қилишдир. Жамоа спринт охири-
да барча керакли вазифаларни бажариш ва етказиб бериш тугаллан-
ганлигини таъминлаш учун жавобгардир.