Лойиҳа бошқаруви

е) ахборот ва коммуникация технологлари (ИТ / AКТ) 
Aхборот-коммуникация технологлари (AКТ) ёки ахборот техно-
логлари (электрон муҳандис) деярли барча янги лойиҳаларда АТ-ни 
комплекс ўрнатиш зарурати туфайли бугунги кунда лойиҳа маслаҳат-
чилари гуруҳининг ажралмас қисмига айланиб қолган. 
АТ-маслаҳатчиси лойихаловчилар билан яқиндан ишлайди, 
керакли маълумотларни уланишини ва ўрнатилган тизимга захира 
қилинишини таъминлайди. АТ-маслаҳатчиси, шунингдек, ўрнатилган 
ускунанинг тизимга мослигини ва уланишини таъминлайди ва идеал 
ва мақбул ўрнатишни таклиф қилади. 
ж) ландшафт архитектори 
Лойиҳа жуда катта ҳудудда ишлаб чиқилаётганда ва ландшафт 
дизайни ишнинг асосий таркибий қисми бўлган лойиҳада ландшафт 
архитекторининг бор бўлиши - бу бонусдир. Aкс ҳолда, ишнинг ушбу 
қисми, шунингдек, лойиҳа архитекторининг буюртмачи билан ўзаро 
келишувида кўзда тутилган хизматларнинг қўшимча қисми сифатида 
бажарилиши мумкин. 
з) бошқа ихтисослаштирилган хизматлар 
Касалхона қурилиши каби жуда тор ихтисослашган лойиҳаларда, 
бошқа мутахассислар, масалан, касалхонани режалаштириш ва касал-
хона жиҳозлари бўйича маслаҳатчилар керак бўлиши мумкин. Маса-
лан, аеропорт лойиҳасида учувчилар авиация технологиялари бўйича 
мутахассис билан биргаликда режалаштиришда ҳам қатнашадилар. 
 
 
 
 
 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 126 ~ 
§14. Лойиҳада шартномаларни бошқариш 
 
Бозор иқтисодиёти шароитида шартнома лойиҳага жалб қилинг-
ан барча томонлар орасидаги ўзаро муносабатларнинг асоси ҳисобла-
нади. Лойиҳа шартномасини бошқариш, лойиҳа режасини амалга 
оширишни таъминлайдиган маҳсулот ва хизматларни олиш учун 
зарур бўлган жараёнларни ўз ичига олади. Лойиҳавий шартномаларни 
бошқаришнинг асосий суб-жараёнлари қуйидагича: 
• Шартномаларни режалаштириш - шартнома предметини ва 
етказиб бериш вақтини белгилаш. 
• Аризаларни режалаштириш - маҳсулотга ёки хизматга бўлган 
талабларни ҳужжатлаштириш ва потенциал мижозларни аниқ-
лаш. 
• Таклифларни қабул қилиш - потенциал етказиб берувчилардан 
нархлар, аризалар, оферта ёки таклифларни олиш. 
• Етказиб берувчини танлаш - потенциал етказиб берувчилар 
орасида танлов. 
• Шартномаларни бошқариш - етказиб берувчилар билан муно-
сабатларни бошқариш. 
• Шартномаларни ёпиш - шартномаларни ёпиш ва улар бўйича 
ўзаро тўловларни амалга ошириш, шу жумладан низоларни ҳал 
қилиш. 
Одатда, шартномалар ва келишувларда фаол иштирок этадиган 
компанияларда тегишли меъёрий ҳужжатлар, масалан, "Шартнома 
ишлари бўйича низом"кабилар бўлади. Лойиҳанинг шартномавий бос-
қичи лойиҳани амалга ошириш босқичини очади ва лойиҳага сармоя 
киритиш тўғрисида қарор қабул қилиш, инвестициялардан олдин ўтка-
зилган тадқиқот босқичидан сўнг бошланади. Ушбу босқичда лойиҳа-
нинг барча иштирокчилари (пудратчилар) аниқланади, улар билан 
буюртмачининг муносабатлари шартномаларда расмийлаштирилади. 
Қисман, вақт бўйича, шартномалаш босқичи лойиҳалаш босқичи 
билан бир вақтга тушиши мумкин, яъни тендерларни ташкил этиш ва 
ўтказиш бўйича ишлар, шартномалар тузиш ишчи лойиҳани ишлаб 
чиқиш билан параллел равишда амалга оширилиши мумкин. Лойиҳа-
ни амалга оширишнинг жаҳон амалиёти шуни кўрсатадики, пудратчи-
ларни танлов асосида, танлов савдоларини, тендер савдоларини таш-
киллаштириш орқали танлаш мақсадга мувофиқдир. Лойиҳадаги 
шартнома ишларининг таркиби қуйидаги босқичларга йўналтирилган: 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 127 ~ 
1. Шартнома бўйича фаолият стратегиясини танлаш (сотиб олиш 
стратегияси). 
2. Лойиҳани амалга ошириш учун зарур бўлган ресурсларга, 
ишларга ва хизматларга еҳтиёжни аниқлаш. 
3. Таъминот ва харидларни режалаштириш. 
4. Лойиҳанинг потенциал иштирокчиларини (пудратчиларини) 
аниқлаш ва уларнинг имкониятларини таҳлил қилиш. 
5. Тендер ҳужжатларини ишлаб чиқиш. 
6. Тендер иштирокчиларини дастлабки ҳужжатлаштириш (танлов). 
7. Лойиҳалаш ва тадқиқот ишлари бўйича тендерларни ташкил 
қилиш ва ўтказиш, батафсил лойиҳа-смета ҳужжатларини ишлаб 
чиқиш ва шартномани имзолаш тўғрисида қарор қабул қилиш. 
8. Моддий-техник ресурслар ва жиҳозларни етказиб бериш бўйича 
тендерларни ташкил қилиш ва ўтказиш ва шартномани имзолаш 
тўғрисида қарор қабул қилиш. 
9. Лойиҳани амалга ошириш учун турли хил ишларни бажариш ва 
хизматлар кўрсатиш учун тендерларни ташкил қилиш ва ўтка-
зиш ва шартномани имзолаш тўғрисида қарор қабул қилиш. 
10. Тендер ғолиблари билан шартнома тузиш.