Лойиҳа Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

6-босқич. Дарсни якунлаш, талабаларни баҳолаш ва уйга вазифаларни 
тушунтириш. (5 дақиқа) 

---

131 
 
Мавзуга оид саволлар: 
1. 
Кичик 
мактаб 
ѐшидаги 
ўқувчиларнинг 
ўзига 
хос 
психологик хусусиятлари. 
2. Мактабга ижтимоий-психологик 
мослашув йўллари қандай? 
3. 
Болалар 
интеллектуал 
ривожланишида 
кичик 
мактаб 
даврининг аҳамияти. 
4. Ўқув жараѐни давомида юзага 
келадиган муаммолар; 
5. Кичик мактаб давридаги болалар 
шахси ривожида юзага келадиган 
янгиланишлар. 
Мавзуга оид топшириқлар: 
1.Кичик 
мактаб 
ѐшидаги 
ўқувчиларнинг 
ўзига 
хос 
психологик 
хусусиятларини 
клпстер усулида тушунтиринг 
2.Мактабга 
ижтимоий-
психологик мослашув йўллари 
очиб беринг 
3.Болалар интеллектуал 
ривожланишида кичик мактаб 
даврини зинама-зина усули 
билан тушнтиринг 
4. Ўқув жараѐни давомида юзага 
келадиган муаммоларни топинг 
ва ечимини беринг 

---

132 
 
 
 
 
 
 
Ўсмирлик инсонни балоғатга етиш даври бўлиб, ўзига хос хусусияти 
билан камолотнинг бошқа поғоналаридан кескин фарқ қилади. Ўсмирда рўй 
берадиган биологик ўзгаришлар натижасида унинг психик дунѐсида туб
бурилиш нуқтаси вужудга келади. Балоғат даврига 11-15 ѐшли қизлар ва 
ўғил болалар кирадилар. Камолотнинг мазкур палласида жисмоний ўсиш ва 
жинсий етилиш амалга ошади.
Ўсмирлик ѐшида қизлар ва ўғил болаларнинг жисмоний қиѐфасида 
муҳим ўзгаришлар рўй беради. Бу даврнинг бошланишида қизлар ўғил 
болаларга нисбатан тезроқ ўсиб улғаядилар. Бу нарса қиз болаларнинг 
эртароқ жинсий балоғатга етишига боғлиқдир. 
6, 7- синфларда новча, салобатли бўлиб кўринадиган бўйчанг қизлар
билан ѐнма-ѐн паст бўйли, серхаракат ўғил болалар тез ўсиб, қиз болалар 
билан тенглашиб оладилар. Юқори синфга ўтганларида эса улардан ўзиб 
кетадилар.
Ўсмирлик даврида ўғил блолаларнинг бўйи 25-30см, қиз болаларнинг 
бўйи 18-20 см ўсади. Бу даврда тананинг интенсив ўсиши юзага келади.
Маълумки, бўйига ўсиш, найсимон суяклар ва умуртқа поғонасининг 
узайиши хисобига рўй беради. Бу даврда найсимон суякларнинг охирги 
таянч қисмлари хали етарли даражада суяклашмаган, юмшоқ бўлади. Бу
хусусиятларни назарда тутиш, ўсмирнинг спортнинг мураккаб оғир турлари 
билан шуғулланишига йўл қўймаслик керак. Акс холда боланинг умуртқа