Лойиҳа Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги


Аклнинг куйидаги сифатларини ажратиш мумкин


Download 3.02 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/147
Sana02.11.2023
Hajmi3.02 Mb.
#1739731
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   147
Bog'liq
UMUMIY PSIXOLOGIYA (2)

Аклнинг куйидаги сифатларини ажратиш мумкин: 
1. Мазмундорлик (бойлиги, чукурлиги, хукмга бойлиги) 
2. Фикрлаш кенглиги (кенг ва тор) фикрлашнинг кенглиги ва чукурлиги 
назария ва амалиѐтнинг узвийлигига боғликдир. Амалиѐт, хукмнинг 
тўғрилиги мезонидир. 
3. Фикрлашнинг мустакиллиги - умумий тажрибани кўллай олиш, шахсий 


194 
фикрга эга бўлиши, тажрибага муносабат билдириш 
4. Аклнинг ташаббускорлиги 
5. Аклнинг эгилувчанлиги, вазифани стандарт ечишдан кочиш 
6. Аклнинг танкидийлиги, ўз ишини аник бахолай олиш, уни ўлчаш 
7. Аклнинг махсулдорлиги 
8. Фикрнинг кетма-кетлиги 
9. Тафаккурнинг тезлиги 


195 
Акл хакида айрим олимлар ва арбобларнинг фикрлари келтирилган. 
"Улуғ акл эгалари ўз олдиларига максад куядилар, колган одамлар ўз 
истаклари ортидан эргашадилар" (Вашингтон Ирвинг). "Акл - бу яхши 
ташкил этилган билимлар тизимидир» (К.Д.Ушинский). Юкорида айтиб 
ўтилган барча сифатлар ѐш ўзгарган сари ўзгариб боради. Ижодий ишда 
фикрлашнинг мустакиллиги ва танкидийлиги зарур бўлиб, у аклий 
фаолиятнинг продуктивлигини таъминлайди. Кўникма ва малакаларни 
шакллантириш билимларни ўзлаштирибгина колмай хилма-хил кўникма 
ва малакаларни хосил киладилар. Кўникма-машк килиш натижасида юзага 
келган хатти-харакатларнинг автоматлашган усули. Физиологик жихатдан 
кўникма бош миянинг ката ярим шарлари пустлогида хосил бўлиб, 
вактинчалик нерв боғланишларининг баркарор тизимининг функциясини 
таъминлайди. Динамик-стереотипларни яратиш шароитлари бир вактнинг 
ўзида автоматлашган акт билан мураккаб аналитик-синтетик фаолиятини 
юзага келтиради. Бунинг натижасида нафакат кўникмалар, балки 
малакалар хам юзага келади. Малака - олдинга куйилган максад ва хатти-
харакат шароитидан келиб чикадиган муваффакиятли харакатлар 
усулидир. Малакалар хатти-харакатнинг максад ва конкрет шарт-
шароитларига тегишли бўлган холда доимо суянади. 


196 

Download 3.02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling