Loyiha muallifi mehriniso xudaybergenova qalb gavhari o‘zbekiston ijodkor yoshlar to‘plami

ABDURAYIMOV POʻLAT QOʻSHOQ OʻGʻLI 
2002-yil Qashqadaryo viloyati Nishon tumanida tugʻilgan. 2009-
2020 yillarda Nishon tumanidagi 15-umumiy taʼlim maktabi 
oʻquvchisi. 2021 - yildan buyon Shahrisabz Davlat Pedagogika 
instituti talabasi.2022-yil Shahrisabz shahrida oʻtkazilgan 
"Oʻzbekistonda turizm rivojlantirishda moddiy va madaniy 
yodgorliklar va muzeylarning oʻrni (Qashqadaryo moddiy va 
madaniy yodgorliklar va muzeylarni misolida) Xalqaro ilmiy-
amaliy konferensiya" ishtirokchisi.
NODIRJON VA YASMIN 
Kuz. Daraxtlar qishdan kelayotgan xabar belgisi sifatida atrofga yaprogʻini 
toʻkmoqda. Nodir bugun ham doimgidek erinchoqlik bilan yuz qoʻlini yuvmoqda. 
Uni nazdida maktabda oʻqish orqali oʻqishga kirishi qiyin. Ammo maktab majburiy 
boʻlib borishga majbur boʻladi. Unga qolsa maktabni ixtiyoriy qilib qoʻysayu 
Nodirjon umuman maktabga bormasa. U boshqa bolalardan ajralib turardi. Chunki u 
ayni balogʻatga yetish davrida tengdoshlaridan farqli oʻlaroq ular kabi sevgiga 
ishonmas, ularni ustidan kular edi. Bugun u yana oʻqishga noiloj qolgan holda 
bormoqda. Chunki uning onasining gapini sira ikki qila olmas edi. Maktab xovlisiga 
yetishi bilan, hamma sinfdoshlari bilan beixtiyor ravishda koʻrishdi. Ular ham hol 

---

175 
ahvol soʻrashar edi. Qoʻngʻiroq chalindi. Hamma sinfxonalariga kirish uchun yurdi. 
Nodirjon esa uyqusi kelib turar, ammo oʻqituvchilar tomonidan unga yeb qoʻygudek 
qarayotganligini sezganligi uchun ham majbur holda sinfxonaga kirdi. Doimgidek 
orqa partada oʻtib oʻtirdi. Dars boshlandi. Nodirjon esa derazaga qarab turardi. 
Hayollar ogʻushida edi. Qaniydi maktab davri tezroq tugasayu tezroq yaxshigina 
oylik olsa, onasini davolash haqida oʻylayotgan edi. Shu holatda qancha vaqt 
oʻtganini bilmas edi. Eshik taqillashi Nodirjonni beixtiyor eshik tomon yuzlanishiga 
sabab boʻldi. Bu yerda boʻyi Nodirjondan ozgina kichikroq, yuzlaridan ikki yanogʻi 
ozgina boʻrtib chiqqan, yuzlari oppoq qor misoli boʻlgan, koʻzlarining rangi tim qora, 
qoshlari esa kamon boʻlgan, tengdosh qiz kirib keldi.
Nodirjon oilasida yolgʻiz farzand boʻlib, onasining qon bosimi yuqori, bundan 
tashqari tez-tez kasal boʻlib tez yordam chaqirishga toʻgʻri kelib qolardi. Otasi 
boshqa ayolga uylanib, ketib qolgan edi. U darsdan chiqib toʻgʻri uyga kelar, 
onasidan ahvolini bilgach, soʻng ishga ketardi. U kechqurun yarim kechasigacha 
ishlardi. Topgan puli esa oilasiga zoʻrgʻa yetardi. Baʼzan onasiga dori darmon olib 
bergudek boʻlsa ertalabgacha ishlashga majbur boʻlardi.
Nodirjon 14 yoshga toʻlgan boʻlib sevgi nima ekanligini bilmas edi. Shu 
sababli qizlarga yoqadigan gaplarni bilmasdi. Ertasi kuniyoq Yasminga sevgisini 
izhor etdi. Dastlab Yasmin uni boshqa bolalar singari shilqim deb oʻyladi. Ammo 
keyinchalik u yanglishganini angladi. Nodirjon yoshligidan ulgʻaygan bola edi. 
Ularning sevgisi kuchayib borar ekan, ular balogʻat yoshiga yetayotgan edi. 
Endi Nodirjonning osmonida qora bulutlar quyuqlashardi. Dard kelsa qoʻsha kelar 
degandek Nodirjonning ham boshiga tashvish tushdi.Maktabni bitiradigan yili 
bahorda u onasidan ayrilib qoldi. Onasi vafot etdi. U uchun hammasi oʻzgardi. 
Avvalgi kulishlar yoʻq, bu ham yetmagandek Yasminni otasi agar oʻqishga kira 
olmasang seni erga berib yuboraman deb qasam ichgandi. Xullas Nodirjon qiyin 
ahvolga tushib qoldi 
Yasmin ota onasi boylikka juda ham oʻch edi. Nodirjon buni bilar edi. Ularning 
oldida faqat bitta yoʻl bor boʻlib, u ham Yasminni qoʻlida edi. U oʻqishga kirishi 
shart boʻlib, bu vaqtda Nodirjon 1-2 yil chet elga chiqishi va pul olib kelishi zarur 
edi. Yasmin agar oʻqishga kira olmasa u mehribon sevgi sohibidan ajralib qolishi 
mumkin. Nodirjon Yasminni oʻqishga topshirishini kutdi. Baxt kelgandek Yasmin 
Toshkentga Oʻqishga kirish baxtiga musharraf boʻldi. Nodirjon esa juda ham xursand 
boʻlib, Rossiyaga ketish uchun tanishlaridan yordam soʻradi. Nihoyat u uzoqroq 
qarindoshi boʻlgan Jasur tomonidan ish borligini bildi. Baxt kelgandek Jasur 
Nodirjonga yoʻl pulini yarmini olishini qolganini esa oʻzi berishini aytadi. Nihoyat 
Sentyabr oyining birinchi dushanbasida unga bilet chiqishi aniq boʻldi. Ayni shu kuni 
uning sevgilisi boʻlgan Yasmin ham oʻqishga joʻnab ketishini aytdi. Nodirjon u bilan 
Shanba kuni yarim tunda koʻrishishini aytadi. Yasmin ham bunga rozi boʻladi. Ular 

---

176 
uchrashar ekan yigʻidan oʻzini toʻxtatib qola olmasdi. Ular birga boʻlish uchun axd-u 
paymon qildi. Yasmin chekka qishloqdan katta shaharga, Nodirjon esa bepayon 
oʻrmonlar tomon yoʻl oldi. 
Bu vaqtga kelib, Nodirjonning osmonida yana qora bulutlar paydo boʻladi. 
Jasur Nodirjonni aeroportdan kutib oladi. Ular bir-birlarini deyarli tanimas edilar. 
Nodirjon aeroportdan chiqqan vaqtda oʻzidan 10-12 yosh katta yigit Nodirjon degan 
bannerni olib chiqqan edi. Nodirjon beixtiyor ravishda oʻsha yigit tomon yoʻl oladi. 
Jasur qalin doʻst kabi quchoq ochib kutib oldi. Keyin taksi toʻxtatib unga rus tilida 
manzilni aytadi. Oʻzi esa boshqa ishlari borligini aytib uzr soʻraydi. Nodirjon esa 
hechqisi yoʻq deya javob berdi. Taksida qancha vaqt yurganligini bilmasdi. Chunki u 
koʻzi yumilib uxlab qolgandi. Nodirjon uygʻongach allaqachon qorongʻi tushgan, 
atrof zimiston boʻlgandi. Taksi bir joyga kelib toʻxtaydi va Nodirjonga chamasi 150-
200 metr masofada boʻlgan darvozaga borishini qoʻli yordamida tushuntirib yubordi. 
Oʻzi esa joʻnab ketdi. Nodirjon oʻsha darvozaga yaqin kelishi bilan ichkaridan ikki 
kishi darvozani ochib ichkariga taklif qildi. Atrofi baland va qalin devor boʻlganligi 
sababli tashqari koʻrinmas edi. Keyin bir oʻzbek tilida gapirgan rus millatiga mansub 
kishi avval ovqatlantirdi, keyin esa pasportini berishi zarurligini taʼkidladi. Chunki u 
dokument ishlari borligini aytadi. Ruhan katta inson boʻlgan boʻlsa-da ammo biroz 
soddaligi bor Nodirjon pasportini berib yuboradi. U hamma qatori daraxt kesar, 
yogʻoch tilardi. U ogʻir mehnatdan qochmasdi. Oradan 3 oy davomida u juda ham 
qiynaldi. Chunki bu vaqtda u baʼzida och qolardi. Keyin esa u brigada boshligʻiga 
yuzlandi va pulni berishlarini talab qiladi. Nodirjonni rus millatiga mansub kishilar 
dastlab qiynaydi, keyin esa qoʻlidagi telefonini olib qoʻyishadi va unga uni sotib 
olganini agar ularga 5 yil tekinga ishlab bermasa uni oʻldirish bilan taxdid qilishadi. 
Nodirjon uchun oʻsha kunni oʻzida hayolida oʻzini oʻldirish kerak degan oʻy paydo 
boʻldi. Chunki agar 5 yil bu yerda qolib ketsa oʻzining sevgisidan ayrilishi ayon edi. 
Yasmin otasiga qarshi bora olmasdi. Ne azob chekib oʻtgan va oʻsha qamoqxonaday 
joyda xar xil qiynoqlarga dosh bera olmagan Nodirjon 8 oy oʻtar-oʻtmas vafot etdi. 
Uni qabri ham oʻsha yerdagi oʻrmonda yonib turgan koʻzlariga tuproq toʻldi. Yasmin 
ham oʻtgan 8 oy davomida ranglarida rang qolmagandi. Chunki sevgan insonidan 
hech qanday xabar yoʻqligi sababli u oʻzini ich-etini yeb tamom qildi. Bir kuni 
Yasmin tush koʻrdi va tushida oq kiyimda turgan Nodirjon uni oʻzi tomon chorlardi. 
Ertasi kuni ertalabʼ Yasminni oʻqishga turing deb uygʻotgan kvartiradoshlari 
xonasidan oʻlik holda topishdi. Nodirjon va Yasmin ruhlari osmoni falakda birga 
boʻlishdi. 

---

177