M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

31-shınıǵıw. Gáplerdi oqıń. Qara hárip penen jazılǵan sózler-
diń qanday sorawǵa juwap beretuǵının aytıń.
Bul waqıya ótken jılı jazda bolǵan edi. Men jazǵı 
demalısta lagerde dem aldım. Lager kútá sulıw tábiyat 
qushaǵında ornalasqan eken. Kún batısta toǵaydı orap 
Doslıq kanalı aǵadı. Tań azannan ǵańqıldasıp toǵay ústinde 
ushıp-qonıp júrgen ǵarǵalardı tamashalaw qanday qızıq!
Al, shomılaman, qarmaq salaman deseń arqada tınıq, 
bólinip qalǵan suw bar. Men qarmaq salıwdı kútá jaqsı 
kóretuǵın edim. (Á.A.)
32-shınıǵıw. Gáplerdi kóshirip jazıń. Gáp aǵzalarına tallań.
Baxıtlı, miyrim-shápáátli perzentleriń kóp bolǵay! (S.S.) 
Qolı paxtaday jup-jumsaq eken. (K.S.) Jalqawdıń janı tatlı, 
miynettiń nanı tatlı. (naqıl) Men xosh iyisli azannıń shıqlı 
hawasınan nápes alıp, biraz qarap turdım. (Ó.X.) Miynet 
penen jer kógerer, ilim menen er kógerer. (naqıl) Talantlıǵa 
nur jawar. (naqıl) Insanǵa kóp nárse anası arqalı ótedi. 
(T.Q.) Tapsırmańdı orınlayman, alǵıs saǵan muǵallim! Adam 
balasınıń ómiri de júdá qızıq ǵoy. Ol álleqanday bir keńis-
likte bıjnap júrgen sansız qumırsqalarǵa usaydı. Adam balası 
da sonday. (K.M.) 
Gáptiń kim yamasa ne haqqında aytılǵanın bildire-
tuǵın bas aǵzaǵa baslawısh deymiz.

---

29
Baslawısh kim? ne? kimi? nesi? kimler? neler? 
degen sorawlarǵa juwap beredi: Aysánem bosaǵadan 
atlap ishke kirdi. (A.B.) Sen ar-namıslı jigitseń. (A.B.)
Mısallardaǵı Aysánem, sen sózleri kim? degen 
sorawǵa juwap berip, gáptiń kim haqqında aytılǵanın 
bildirip, is-hárekettiń iyesi baslawısh bolıp tur.
Este saqlań: Baslawıshlar ataw sepligindegi sózler 
arqalı bildiriledi.
1. Baslawısh kóbinese atlıq hám atlıq ornına 
qollanılatuǵın almasıqlardan boladı. Mısalı: Eshimbet 
dárwazanı qaqtı. Ol birden ne aytarın bilmey sasqa-
laqlap qaldı. (A.B.) Dala súttey jaqtı. (Á.A.)
2. Baslawıshlar atlıqlasqan kelbetlik, sanlıq, kelbetlik 
feyil, háreket atı feyil hám eliklewish sózler arqalı 
bildiriledi.
Mısalı: Jalqaw óz úyine ózi qonaq. (naqıl) Ekewi 
bir-biri menen sóylesken joq. Jıynalǵanlar tek ekew. 
(K.M.) Dene shınıqtırıw — densawlıqqa paydalı. Gúldir-