M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova
Sózler: haqıyqatında, durıs, álbette, múmkin, tilekke qarsı, átteń, menińshe, demek, sózsiz. KLASTAN TÍS OQÍW
Download 1.37 Mb. Pdf ko'rish
|
8-klass Qaraqalpaq (Mamleketli) tili
- Bu sahifa navigatsiya:
- 194-shınıǵıw.
- 195-shınıǵıw.
Sózler: haqıyqatında, durıs, álbette, múmkin, tilekke
qarsı, átteń, menińshe, demek, sózsiz. KLASTAN TÍS OQÍW 193-shınıǵıw. Tekstti oqıń. Mazmunın sóylep beriń. KISHIPEYIL INSAN Batpaqlı maydanshanıń átirapında birneshe terekler ósip tur, shepte mákke atızları, oń tárepte pálekleri shıyratılǵan qıyarlar, arı jaǵında qawın atızlıǵı. Maydanshanıń ortasında 138 kishkene háwiz, onıń qaptalında úyilgen ılay menen deneleri quyash áptabına kúyip qaraltım tartqan eki adam kórinedi. Olar tınımsız gúybeńlep gerbish quyıp atır. Birewi jas óspirim, ekinshisi eresek adam. Kók-kóńbek egis atızlarınıń shetindegi surǵılt túsli maydanshaǵa keptiriw ushın qatara jayıp qoyılǵan gerbishler sırttan qaraǵan kózge sál-pál qara- wıtıp kórinedi. Bári sup-sulıw quyılǵan. Mashina menen emes, qol menen quyılǵan mıńlaǵan gerbish jatır. Miynetten dóregen ájayıp kórinis! Bizler qam gerbishlerdi basıp sındırıp almaw ushın qádemlerimizdi abaylap basıp, olardıń arası menen alǵa qaray júrdik. Eresek adam bizlerdi kórip qarsı qaray júrdi. Bul Allaniyazdıń ózi eken. Onıń menen tanıstıq. Instituttı tamamlaǵannan keyin Allaniyaz óz awılına qaytqan. Házir mektepte muǵallim. Onıń eki qızı, bir ulı bar. Ol házirgi kúnniń táshiwish- leri menen jasap atırǵan, ayrıqsha sap hújdanlı adam — Ózbekstan Qaharmanı. Allaniyaz Óteniyazov járdemge mútáj shańaraqlarǵa qalıs járdem kórsetip kiyatırǵan ápiwayı, keńpeyil insan. (T.Q.) 194-shınıǵıw. Tekstti oqıń. Mazmunın sóylep beriń. AY — JERDIŃ JOLDASÍ Ay — dumalaq formadaǵı júdá úlken, suwıq hám qattı aspan denesi. Ol Jerdiń joldası, sebebi ol planetamızdıń átirapında aynalıp turadı. Ay — bizge eń jaqın bolǵan aspan denesi. Ol Jerden shama menen 400 mıń kilometr aralıqta turadı. Teleskop arqalı qaraǵanda Ayda tawlar, úlken-úlken tegislikler hám oypatlıqlar jaqsı kórinedi. Bulardı adamlar «Ay teńizleri» dep ataydı, lekin olarda suw joq, olar qurǵaq. Aydıń beti Quyash nurların qaytaradı, sonıń ushın Ay tap basqa planetalar sıyaqlı qaytarılǵan Quyash nurların shashıp jarqırap turadı. Ay bárqulla Quyash nurı túsip turatuǵın bir tárepi me- nen jerge qarap turadı. Aydıń ekinshi tárepi bizge qarap turadı. Ay nesi menen jerden parıq qıladı? 139 Birinshiden, Aydıń suw hám hawanıń tásirinde puwlanıp shıǵıp bultlardı payda etetuǵın nárseler joq. Sonıń ushın teleskopta Aydaǵı tawlar hám «teńizler» bárqulla ap-anıq kórinip turadı. Ekinshiden, Aydıń beti Quyash nurlarınan qattı ısıydı. Quyash batqannan keyin ıssılıq suwıq penen almasadı. Úshinshiden, Ayda hámme zatlar Jerdegige qaraǵanda jeńil boladı. 195-shınıǵıw. Tekstti oqıń. Gáp aǵzalarına tallań. Jıllı samal keń dalańlıqqa jan endirdi. Arqadan Araldıń ústi menen ala bultlar kelip, geyde aspandı qaplap, ózleriniń sayasın jerge túsirip, hár waqıtta nóserlep quyıp, uzaqqa jılısıp kóship baratırǵanday edi. Bulttan shıqqan quyash óz nurın atızlıqqa tókti. Kók shóp kógerip, janlı maqluqlarǵa jan endi. Keń dala, say-salalar kók-kóńbek bolıp, jasıl gilem jamılǵanday bolıp kórinedi. Tek súrilgen jerlerge kók shıqpay aǵarıp, shańǵıtıp jatır. Quslar qanatların jayıp, toparlasıp ushıp júr. Qarabaylıǵa báhár keldi. Tań atqannan kempirler menen hayallar sıyırların sawıp bolıp, padaǵa qosıp, sútlerin pisirip, awqatların tayarlawda. Sıyırlar jaylawlarda kók quwalap erkin jayılıp júr. (X.S.) Download 1.37 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling