79
101-shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Sın pısıqlawıshlardıń astın sızıp,
olardıń qanday sóz shaqapları arqalı bildirilgenin hám
bayan-
lawıshqa qatnaslı qanday sorawlarǵa juwap beretuǵının anıqlań.
1. Qız-jawanlar bir-biri menen jıllı júrekten sóylesedi.
(
J.A.) 2. Birneshe kúnlik tayarlıq jumısları tez ótip ketti.
(
N.D.) 3. Qandırıp suwǵarılǵan ǵawashalar jaqsı rawajlanǵan.
4. Appaq paxtalar jawdırasıp ashılıp tur. (
Ó.A.) 5. Jálmen
onıń bul háreketine tańlanıw ornına ǵarq-ǵarq kúldi.
6. Jálmen kóz astınan Jiyemuratqa qarap otırdı. (
T.Q.)
7. Stoldıń ústinde ishektey sozılǵan qamshı jatır. (
N.D.)
102-shınıǵıw. Kóp noqattıń ornına tiyisli sın pısıqlawısh má-
nili sózlerdi qoyıp kóshirip jazıń. Olardıń qanday sózler arqalı
bildirilgenin anıqlań.
1. Úy-ishi bizdi ... qarsı aldı. (
I. Yu.) 2. Kún ...
kóterilip, jer-dúnyanı qızdıra basladı. (
N.D.) 3. Ol ayaqları
tońlap qalǵan jılqıday ... qozǵaladı. (
T.Q.) 4. Ráwshan
buǵan ... qaradı. (
J.A.) 5. Ol qaytıp ... shıǵıp ketti. (
T.Q.)
6. Qızı
kelip aman-esen, ... tastı ana. (
J.A.)
Kerekli sózler: zorǵa, arqan boyı, miymandoslıq penen,
dárya kibi, jalt, til qatpastan.
103-shınıǵıw. Gáplerdi oqıń. Is-hárekettiń isleniw muǵdarın,
sanın, shamasın bildiretuǵın sózlerdi anıqlap, sorawların aytıń.
1. Otırıs uzaqqa sozıldı. 2. Men jaslar menen kóp
gúrrińlestim. 3. Onıń áńgimesi bir tańǵa tawsılmaydı.
4. Aradaǵı tım-tırıslıq bir kese shay ishimge sozıldı. (
N.D.)
5. Bir qatar aldınǵı xojalıqlar ǵawashaǵa tórt
ret kompleksli
tárbiya berdi. (
«E.Q.») 6. Paroxod az irkildi. (
A.B.) 7. Jas
usta bul jerde eki jılǵa jaqın isledi. (
J.S.)
Is-hárekettiń isleniw muǵdarın, sanın, shamasın bil-
diretuǵın pısıqlawısh muǵdar-dáreje pısıqlawıshı dep
ataladı.
Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı
qansha? neshe? neshe
ret? qanshadan? t.b. sorawlarǵa juwap beredi.
80
Muǵdar-dáreje pısıqlawıshı, kóbinese muǵdar ráwishi-
nen, atawısh sózler menen waqıtlıq, keńislik, san hám
awırlıq mánidegi sózlerden boladı. Mısalı: Bizler olardı
Do'stlaringiz bilan baham: