M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova


maqset penen? kim ushın? ne ushın?


Download 1.37 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/96
Sana23.10.2023
Hajmi1.37 Mb.
#1716665
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   96
Bog'liq
8-klass Qaraqalpaq (Mamleketli) tili

maqset penen? kim ushın? ne ushın? t.b. sorawlarǵa 
juwap beredi.
Maqset pısıqlawısh tómendegi sózler arqalı bildi-
riledi:
1. Maqset pısıqlawısh arnap, ádeyi, jorta, jortaǵa,
biykarǵa, bilqastan, qasaqana, jay, jaysha t.b. maqset 
ráwishleri arqalı bildiriledi: Gúljannıń keliwine arnap 
àwqàt asıldı. (Ó.A.) Ózim bilqastan sóylesiwge keldim. 
(J.A.) Jigit oǵan jorta kewil awdarmadı. (T.Q.)
2. Barıs, orın seplik qosımtalı hám tirkewishli 
atawıshlardàn, atawısh feyil, hám sol feyillerdiń basqa-
rıwındaǵı sózlerdiń dizbeginen boladı. Mısalı: Mine, 
tap usı másele boyınsha Murat Qámekbayǵa oylasıwǵa 


86
barǵan edi. (J.A.) Qoylardı semiz etip baǵıwda hám 
olardıń ónimliligin arttırıwda Tájibay ata erinbey 
isledi. (J.S.) Bizler azatlıq ushın, jer ushın, suw ushın 
gúresemiz. (A.Bek.) Sarıgúl Jámiylanı alıp qaytıw ushın 
Aqdáryaǵa ketti. (K.S.)
3. Atawısh sózlerge hám atawısh feyilden keyin 
maqsetinde, maqseti menen, niyetinde, niyet penen 
sózleriniń dizbeklesiwi arqalı bildiriledi. Mısalı: Bul isti 
tezletiw maqsetinde balıq zavodına Tájekeńniń ózi ketti. 
Qurbaniyaz ornınan turıp doslıq niyet penen qolın 
sozdı. (Ó.A.)
4. Tilek, shárt, buyrıq hám anıqlıq meyillerge dep,
degendey kómekshi feyilleriniń dizbeklesiwinen boladı. 
Mısalı: Men shashımdı aldırıp qaytayın dep aǵamdı 
kútip qaldım. (Sh.A.) Toyǵa shaqırtılǵan Tóremurat 
suwpı Qońırat sháháriniń bas palwanı bolsın dep 
Mırjıqqa mirát salıp jiberipti. (T.Q.)
112-shınıǵıw. Berilgen gáplerdi oqıń. Maqset pısıqlawıshlardı 
tawıp, olardıń sorawların hám qanday sóz shaqaplarınan bolǵanın 
hám qaysı aǵza menen baylanısıp kelgenin anıqlàń.
1. Olar azanǵa shekem qashırmay saqla dep, qasaqana 
ózime tapsırdı. (T.Q.) 2. Biyshara meni oqısın dep ádeyi 
ákeledi eken. (T.Q.) 3. Atımızdı atap arnap shaqırıp otır. 
4. Adamlar ádettegishe atız sherteginde dem alıwǵa keldi. 
(Ó.X.) 5. Olar túslenip alıw ushın, jańaǵı úyge kirdi. (A.Á.
6. Ol sózden soqqı bergisi kelip onı shımshıp sóyledi. 
(A.D.) 7. Bul fermanıń úlgili islerin kóriw ushın tájiriybe 
almasıw maqsetinde qońsılas ferma xızmetkerleri kelip tura-
tuǵın edi. (J.S.) 8. Men segizinshini pitkeriwden Nókiske 
ketemen dep direktorǵa arza berdim. (T.Q.)

Download 1.37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling