M. Dáwletov, Sh. Allaniyazova, D. Seytqasımov, A. Dáwletova

KIYIK PENEN TÚLKI
Tawdan tawǵa sekirip, oynap júrgen kiyik suw izlep 
páske túsipti. Ol toǵay arasındaǵı bulaqqa ózin taslaptı. 
Kiyik bulaq suwınan iship bolǵannan keyin átirapına qarasa, 
kútá shuqırlıqta turǵan eken. Írǵıp, sekirip kóripti. Shuqır-
dan shıǵa almaptı. Kiyiktiń bul jaǵdayın túlki uzaqtan 
baqlap turǵan eken. Ol juwırıp shuqırlıqtıń basına kelip, 
kiyikke qarap ishek-silesi qatıp kúlipti.
Shuqırda jatırǵan kiyik túlkiden:
— Nege kúleseń? — dep soraptı. Sonda túlki:
— Bul shuqırǵa túspesten burın, onnan qalay shıǵıw jolın 
oylawıń kerek edi, — depti. (Ózbek xalıq ertegi)
161-shınıǵıw. Tekstti oqıń. Mazmunın sóylep beriń. Teksttegi 
hárbir gáptiń dúzilisi hám pikir bildiriwi jaǵınan qanday gáp 
ekenin aytıń.
— Atıń kim?
— Sáliyma.
— Neshinshi klasta oqıysań?
— Segizinshi.
— Qay jerde turasań?
— Nókis qalasında.
— Qaysı pánge qızıǵasań?
— Matematikaǵa.

---

120
Gáptiń bir ya birneshe aǵzalarınıń túsirilip aytı-
lıwınan dúzilgen gáp tolıq emes gáp dep ataladı.
Tolıq emes gápler dialoglarda kóbirek ushırasadı.
162-shınıǵıw. Óz ara sóylesiw arqalı tolıq emes gáp dúziń.
Úlgi: — Qaydan kiyatırsań?
— Mektepten.
163-shınıǵıw. Oqıp shıǵıń. Teksttegi tolıq emes gáplerdi anıq-
lap túsindirip beriń.
MIYNET PENEN TABÍLǴAN AQSHA
Bir adamnıń balası jalqaw bolǵan eken. Ákesi azannan 
keshke shekem jumıs islepti, al balası bolsa, azannan keshke 
shekem biykar júredi eken. Adamlardıń qalay jumıs isleytu-
ǵının túsingisi de kelmepti. Tayar awqattı iship-jep, basqalar 
tigip bergen tayar kiyimlerdi kiyip júre beredi eken.
Ol ákesiniń ábden janına tiyipti. Ol balasın miynetke 
úyretip, onı óz isine puqta adam etip shıǵarmaqshı bolıptı, 
balasın qońsılas awılǵa aparıp, jılına bir altın teńgege jumıs 
islewge beripti.
Sóytip bala jigit bir jıl islepti. Qolları da ábden qaba-
rıptı. Sulıw taza kiyimleri de tozıptı. Máwletli waqıt pitken-
nen keyin xojayın bılay depti:
— Seniń ákeń seni islegen miynetiń ushın heshqanday 
haqı soraǵan joq, biraq sen sonday jaqsı islegeniń ushın 
seni qurı qol jiberiwge bolmaydı. Má, saǵan eki altın teńge. 
Úyińe kete ber!
Sóytip úyine ketipti. Ákesi oǵan ser salıp qarap, sezdir-
mey mıyıq tartıp kúlip jiberip:
— Qáne, qádirli balam, jumıs islediń be? — dep soraptı.
— Isledim.
— Jaqsı islediń be?
— Jaqsı isledim.
— Xojayın seniń miynetiń ushın sagan haqı tóledi me?
— Eki altın teńge tóledi.
— Olardı maǵan ber!

---

121
Sóytip bala eki altın teńgesin ákesine beripti. Ákesi ol 
altın teńgelerdi dáryaǵa taslaw ushın umtıla bergende, balası 
oǵan juwırıp barıp, onıń qolına asılıptı.
Ákesi oǵan qarap:
— Sen nege bunshelli qorqıp kettiń? — dep soraptı.
Sonda:
— Aǵa, bul altınlardı suwǵa taslama! Men olardı awır 
miynetimniń arqasında taptım! — depti.
Sonda ákesi kúlimsirep:
— Balam, bul seniń miynet penen tapqan aqshań eken-
ligin sezip turman! Miynet penen tapqan aqshanı biykarǵa 
shashıwǵa bolmaydı! Endi sen buǵan túsindiń be? — depti.
— Túsindim, aǵa! — depti balası.