M. H. Shermatov, O. I. Egamberdiyev funksional analiz va integral tenglamalar
Download 1.42 Mb. Pdf ko'rish
|
funksional analiz va integral tenglamalar
∗
fazolarda bir-biriga mos keluvchi nor- malarga misol keltiramiz. a) Yuqoridagi n − o`lchamli X va X ∗ fazolarni qaraymiz. Har bir x ∈ X uchun (30.5) o`rinli bo`lib, x ning normasi
Ã
X
2 ! 1 2 formula bilan aniqlangan bo`lsin. U holda ixtiyoriy f ∈ X ∗ uchun
|f (x) | = ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ n X
g i (x)f (e i ) ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ = = ¯ ¯ ¯ ¯ ¯
X
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ≤ v u u t
X
2
v u
t n X
| f i | 2 = v u u t n X
| f i | 2
tengsizlikka ega bo`lamiz, bu yerda f
= f (e i ), i ∈ {1, 2, . . . , n} . Agar
=
X
310
desak, |f (x f )| = ¯ ¯
¯ ¯
X
) ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ =
X
¯ ¯f i ¯ ¯ 2 = v u u t n X
¯ ¯f i ¯ ¯ 2 · kx f k . Bundan
k f k = v u u t
X
2 tenglikni olamiz. Shunday ekan, X va X ∗ fazolarda k x k = v u u t
X
2 va k f k = v u u t
X
2 normalar bir-biriga mos normalar juftligi ekan. b) Endi X fazodagi har bir x ∈ X element uchun uning normasi k x k p = Ã n X
| x i | p ! 1 p , 1 < p < ∞ formula bilan aniqlangan bo`lsin. Bu normaga mos X ∗ fazodagi normani aniqlash uchun Gyolder tengsizligidan ((19.15) formulaga qarang) foydalanamiz. U holda har bir f ∈ X ∗ chiziqli funksional va ixtiyoriy x ∈ X uchun x = n X
x i · e i va
n X
f (e i ) · g(x) = n X
f i · x i desak, Gyolder tengsizligiga asosan | f (x) | = ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ n X
f i x i ¯ ¯ ¯ ¯ ¯ ≤ Ã
X
! 1 q Ã
X
! 1 p = Ã n X
| f i | q ! 1 q k x k p tengsizlik barcha x ∈ X lar uchun o`rinli bo`ladi. Bu yerda 1 < p < ∞, 1 < q < ∞, 1
+ 1
= 1. (30.7) Agar x
elementning koordinatalarini x i = f i | f i | q−2 , i ∈ {1, 2, . . . , n} 311
ko`rinishda tanlasak (agar f i = 0
bo`lsa, x i = 0
deb olinadi), u holda x i · f i = f i · |f i | q−2 · f i = |f i | q ≥ 0, i ∈ {1, 2, . . . , n} va
i · f i = | f i | q = | f i | p p−1 = ³ | f i | 1
´
= | x i | p tengliklar o`rinli bo`ladi. Chunki | x i | = | f i | q−1 = | f i | 1
, q − 1 = 1
. U holda x i · f i = | f i | q va x i · f = | x i | p tengliklarga ko`ra |f (x f )| = ¯ ¯
¯ ¯
X
¯ ¯ ¯ ¯ ¯ = n X
x i · f i = Ã n X
x i · f i ! 1 q Ã
X
! 1 p = = Ã n X
| f i | q ! 1 q Ã
X
! 1 p = Ã n X
| f i | q ! 1 q k x k p . Demak, f funksionalning normasi uchun quyidagi tenglik o`rinli k f k q = Ã n X
| f i | q ! 1 q . Shunday qilib, X va X ∗ fazolarda mos normalar juftligi k x k p = Ã n X
| x i | p ! 1 p , k f k q = Ã n X
| f i | q ! 1 q (30.8) ko`rinishda bo`lar ekan. Bu yerda p va q sonlar (30.7) munosabatni qanoat- lantiradi. c) X fazodagi har bir x ∈ X uchun (30.5) tasvir o`rinli bo`lib, x ning normasi
k x k 1 = n X
| x i | formula bilan aniqlangan bo`lsin. Ixtiyoriy f ∈ X ∗ chiziqli funksional va barcha x ∈ X larda
X
f i x i , f i = f (e i ), i ∈ {1, 2, . . . , n} 312
tenglik o`rinli bo`lgani uchun | f (x) | = n X
| f i · x i | ≤ max 1≤i≤n | f i | · Ã
X
! = max 1≤i≤n | f i | · k x k 1
ya'ni
1≤i≤n | f i | . Faraz qilaylik, biror i 0
uchun | f i 0
1≤i≤n
bo`lsin. Agar x 0 = 0, 0, . . . , 0, 1 | {z
i 0
0 k 1 = 1 va | f (x 0 ) | = | f i 0
1≤i≤n
1≤i≤n | f i | · k x 0
1 tengliklar o`rinli bo`ladi. Bundan k f k = max 1≤i≤n | f i | tenglikka ega bo`lamiz. So`nggi normani biz k · k ∞ bilan belgilaymiz. Mate- matik analizdan ma'lumki, ((19.19) ga qarang) lim
p→∞ k x k p = lim
p→∞ Ã
X
! 1 p = max
1≤i≤n | x i | = k x k ∞ . Shunday qilib, X va X ∗ chekli n − o`lchamli fazolarda k x k 1 = n X
| x i | , k f k ∞ = max
1≤i≤n | f i | (30.9) lar bir-biriga mos keluvchi normalar juftligini hosil qiladi. Agar biz (30.7) munosabatni saqlagan holda q → ∞ da limitga o`tsak, p = 1 va q = ∞ ni olamiz. Demak, (30.9) normalar juftligi (30.8) normalar juftligining limitik holati ekan. d) Endi n − o`lchamli X fazoda norma
= max
1≤i≤n | x i | 313
formula vositasida aniqlangan bo`lsin. Ixtiyoriy f ∈ X ∗ chiziqli funksional uchun f
= f (e i ), i ∈ {1, 2, . . . , n} (e 1
2
lar X fazoning bazisi) desak, barcha x ∈ X lar uchun
X
f i x i tenglik va | f (x) | = n X
| f i · x i | ≤ max 1≤i≤n | x i | · Ã
X
! = max 1≤i≤n | f i | · k x k ∞ , tengsizlik o`rinli. Ikkinchi tomondan x f = µ f 1
1
2
2
¶
f k ∞ = 1
element uchun | f (x f ) | = n X
f i f i |f i | =
X
Ã
X
!
f k ∞ . U holda
k f k 1 = n X
| f i | tenglikka ega bo`lamiz. Demak, X va X ∗ fazolarda k x k ∞ = max
1≤i≤n | x i | , k f k 1 = n X
| f i | (30.10) normalar bir-biriga mos keluvchi normalar juftligi bo`ladi. (30.10) tenglik (30.8) tenglikning p → ∞ dagi limitik holatiga mos keladi. 30.3. Endi `
fazoni qaraymiz. Ma'lumki, bu fazo n X
| x i | p < ∞ shartni qanoatlantiruvchi barcha x = {x n } ketma-ketliklardan iborat va unda x elementning normasi k x k p = Ã n X
| x i | p ! 1 p 314
tenglik bilan aniqlanadi. Agar biz q > 1 sonni (30.7) munosabatdan aniqlasak, u holda ` ∗ p fazo ` q fazoga izomorf bo`ladi. Buni isbotlash uchun ` q fazoning
ixtiyoriy f = {f n } elementi yordamida ` p fazoda
e f (x) = ∞ X
f n · x n (30.11) chiziqli funksionalni aniqlaymiz. Dastlab (30.11) tenglikning o`ng tomonidagi qatorning absolyut yaqinlashuvchi ekanligini ko`rsatamiz. Ma'lumki, ixtiyoriy n natural son uchun n X
|f i x i | ≤ Ã
X
! 1 q Ã
X
! 1 p ≤ Ã
X
! 1 q k x k p (30.12) o`rinli. Birinchi tengsizlikni yozishda biz Gyolder tengsizligidan ((19.15) for- mulaga qarang) foydalandik. Bu yerdan (30.11) tenglikning o`ng tomonida- gi qatorning absolyut yaqinlashuvchiligi hamda e
funksional uchun quyidagi munosabatlar kelib chiqadi: ¯ ¯ ¯ e f (x) ¯ ¯ ¯ = ∞ X
| f i x i | ≤ k f k q k x k p , ° ° ° e f ° ° ° ≤ k f k q . Demak, (30.11) tenglik bilan aniqlangan e f funksional chiziqli va uzluksiz. Agar x
elementning hadlarini x i = f i | f i | q−2 , i ∈ {1, 2, . . . , ∞} (agar f i = 0
bo`lsa, x i = 0
deb olinadi) ko`rinishda tanlasak, 30.1-misolning b) bandidagidek quyidagilarga ega bo`lamiz: x i f i = | f i | q ≥ 0, x i f i = | x i | p ≥ 0, i ∈ {1, 2, . . . , ∞} . Biz x f ∈ ` p va f = {f i } ∈ ` q ekanligini hisobga olsak, | e f (x f )| = | ∞ X
x i f i | = ∞ X
x i f i = Ã ∞ X
x Download 1.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling