M j o r a y e V, J. E s h o n q u L o V

KBK: 82(SO‘)ya7
M as’ul muharrir:
T.Mirzayev - filologiya fanlari doktori, professor.
Taqrizchilar:
O.Axmedova- 0 ‘zDSMI «Folklor va etnografiya» kafedras 
dotsenti, filologiya fanlari nomzodi;
Sh.T urdim ov-0 ‘zR FA 0 ‘zbek till, adabiyoti va 
folklori instituti yetakchi ilmiy xodimi, filologiya fanlari doktori.
43-5010-9-6
©«Barkamol fayz media» nashriyoti, 201

---

К IRISH
Xalqimizning eng qadimiy hayotbaxsh milliy qadriyatlaridan 
bin folklor san’atidir. Bu san’at badiiy an’analari tizimi sifatida xal- 
qimizning ilg‘or umurainsoniy g‘oyalarini takomillashtirib, kela- 
jakka umid, ezgulik, mehr-sahovat, insoniylik, vatanparvarlik bilan 
bog‘liq milliy va ma’naviy qadriyatlami shakllantirishga xizmat 
qilmoqda.
“Folklorshunoslikka kirish” fanini o‘rganish, folklor san’ati me- 
rosini chuqurroq tatbiq etish, bugungi zamondoshlarimiz ma’naviy 
ehtiyojini qondirishda katta muhim manba vazifasini o ‘taydi. Bu 
fan milliy qadriyatlarimizni tiklash va rivojlantirishda o‘z hissasini 
qo'shadi, ya’ni folklorshimoslikning an’anaviy tur hamda janrilami 
amaliy va nazariy jihatdan bosqichma-bosqich o;rganishda muhim 
ahamiyat kasb etadi.
0
‘zbek folklorining so‘z san’atiga asoslangan janrlar tizimi dos- 
ton, ertak, qissa, rivoyat, naql, afsona, mif, lof, latifa, marosim folk- 
lori, bolaJar folklori, og‘zaki drama, maqol vahikmatli so‘zlar, afsun, 
avrash, olqish va qarg‘ishlardan iboratdir. Bu ulug‘vor badiiy meros 
ajdodlarimiz poetik tafakkurining mahsuli o'laroq shakllangan. Har 
bir janrga oid folklor 
materiaUari
o‘ziga xos poetik tizimi, ijro usuli, 
hayotiy-maishiy vazifasi, musiqaga munosabati, voqelikni badiiy aks 
ettirish tarzi va boshqa jihatlariga ko‘ra bir-biridan farqlanib turadi. 
Xalqimiz orasida folklorshunoslikning yuqori malaka va salohiyatiga 
ega boigan ijodiy maktablari shakllangan bo‘lib, ulaming merosini 
o‘rganishda “Folklorshunoslikka kirish” fanining ning o‘z o‘mi bor.
Xalq ijodiyotida mujassamlashgan yuksak ma’naviy barkamollik 
an’analari bugungi kunda yosh avlodni tarbiyalab, voyaga yetkazish- 
ning milliy negizi hisoblanadi. Shu bois, o‘zbek xalq ijodining boy
з

---

va serqirra an’analarini qayta tiklab, keng rivojlantirish, yoshlaming 
bugungi kundagi ijodiy salohiyatini ro‘yobga chiqarishda yetarli da- 
rajada imkoniyatlar yaratish uchun folklor va etnografiya bo‘yicha 
mutaxassislarim tayyorlash amaliy ahamiyatga egadir. “Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi” va “Ta’lim to ‘g ‘risidagi” Qonun ham 
mamlakatimiz ma’naviy hayoti uchun g ‘oyat zarur bo‘lgan shun- 
day malakali, intellektual salohiyati yuqori, ma’naviy olami teran 
mutaxassislarni tayyorlash lozimligini taqozo etadi. Folklor va et­
nografiya yo‘nalishi bo‘yicha mutaxassislar tayyorlashning milliy 
negizi - xalqimizning ma’naviy qadriyatlarini yanada takomillashti- 
rish, ommaning ijodiy iqtidorini o‘stirish, yosh avlod ongiga musta- 
qillik mafkurasi g‘oyalarini, milliy qadriyatlarni singdirishdan ibo- 
rat. Chunki bunday mutaxassislar ajdodlarimiz ijodiy salohiyatining 
eng yaxshi an’analarini kelgusida ham davom ettirishni ta’minlashga 
o‘z hissalarini qo‘shmog‘i kerak.
Xalqimizning dunyoqarashi, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-estetik 
va felsafiy qarashlarini o'ziga xos tarzda badiiy talqin qiluvchi xalq 
og‘zaki ijodi folklorshunoslikning nodir manbalaridan hisoblanadi. 
Folklor asarlari ona diyorimizda yuksak madaniyatni bunyod etgan 
ulug‘ ajdodlarimizning turmush tarzi, orzu-intilishlari, urf-odat va 
marosimlari, an’analari-yu o‘zbekona samimiyatini mukammal aks 
ettirganligi uchun ham qadrlidir.
An’anaviy xalq ijodiyotining o'ziga xos xususiyatlarini chuqur 
biladigan, mustaqillik davri o‘zbek folklorining taraqqiyot qonuni- 
yatlarini teran anglaydigan xalqning m a’naviy ehtiyojlari va qiziqish 
doirasini yaxshi tushunadigan, havaskorlik ijodiyotini tashkil qilish, 
boshqarishning nazariy hamda amaliy jihatlarini to‘la o‘zlashtirgan 
malakali mutaxassislarni tayyorlash bugungi kunning dolzarb ma- 
salalaridan biridir. Shu sababli ham mazkur sohaning ilmiy salohi­
yatini takomillashtirishda “Folklorshunoslikka kirish” fanini o‘qitish 
muhim ahamiyat kasb etadi.

---