M j o r a y e V, J. E s h o n q u L o V

«Tortmang, onajon, tortmang»,
Deb soyga oqdi.
Aminaning kovushini 
____________
Soylardan topdi.
24 Акимова T.M. О поэтической природе народной лирической песни.- 
Саратов, 1966, 9 -  И с.
25 Тимофеев Л.И. Лирика // Краткая литературная энциклопедия. -М Д967, 
Т .4,210 с.
161

---

Qilgan sayohatlari 
Qon bo ‘lib oqti.
G ‘isht ко ‘p rik tagida 
Uch kuncha yotti.
Chilvir-chilvir sochlari,
Balchiqqa botdi.
Yalli, yalli, yalli,
Yallining boshi.
Aminaxonning yoniga botgan,
Soylarning toshi.
Bu qo‘shiqda Aminaxon ismli qiz balog‘at yoshiga yetib, bir yigit- 
ning yolg‘on va’dasiga ishonib, homilador bo‘lib qolgani, onasi bilib 
qolgach, qiz nomusiga chiday olmasdan o‘z joniga qasd qilgani, uch 
kundan keyin uning jasadini ko‘prik tagidan topib olingani hikoya 
qilinmoqda.
«Savrixonning ro‘moli» qo‘shig‘ida ham aynan shunday voqea- 
bandlikni ko‘ramiz, Bunday voqeabandlik kelin salom, yor-yorlarda 
va ayrim mehnat qo‘shiqlarida ham uchraydi.
Voqeaband bo'lmagan 
qo‘shiqlarda har bitta to ‘rtlik mus- 
taqil alohida bir kechinmani ifodalab keladi. Ularni faqat ohang va 
naqoratlar bog‘lab turadi.
Devor ustiga devor,
Devona bo ‘Isin akang.
Boshida shoyi ro ‘mol,
Parvona bo ‘Isin akang.
Yaqu-yaqu yaquyaq. Yaqu-yaqu yaquyaq.
Tog'lar boshi o'rama,
Kiyik shoxi bo ‘rama.
Boy qizini bermasa,
Boyni xudo urama.
Yaqu-yaqu yaquyaq. Yaqu-yaqu yaquyaq.
162

---

o ‘lanlarda ham voqeabandlik kuzatilmaydi.
Voqeband bo‘lmagan qo‘shiqlarning o‘zi kompozitsion jihatdan 
yana 3 ga bo'linadi.
1. Holat qo‘shiqlari. Hamma qo‘shiqlarda kechinma, holat 
aks etsa-da holat qo‘shiqlarida qahramon hech kimga murojaat qil- 
maydi, balki o 'z holatini anglatishga harakat qiladi.