M. K. Tursunov, Х. A. Matniyozov, sh. M. Mansurova issiqlik ta’minoti tizimlari
Download 4.2 Mb. Pdf ko'rish
|
Issiqlik taminoti
|
VII.3. Kompensatorlar Kompensator - issiqlik deformatsiyasini, tebranishni, joyini o‘zgartirishni anglash va qoplash imkonini beruvchi qurilma. Tarmoq quvurlari issiqlik uzatishi natijasida joyidan siljib ketmasligi uchun qo‘zg‘almas tayanchlardan foydalaniladi. Ammo qo‘zg‘almas tayanchlar orasida quvurlarni issiqlik uzatishini qabul qiladigan qurilmalar bo‘lmasa, quvurlar katta kuchlanishlar ostida buzilishi mumkin. Quvurlarning issiqlik uzatishini kompensatsiyalash (qoidasi) uchun turli xil qurilmalardan foydalaniladi . Ularni ishlash prinsipi bo‘yicha ikki guruhga bo‘lish mumkin: 1) radial yoki egiluvchan qurilmalar, ya’ni quvurlarning issiqlik uzayishini egilish yoki burilish (fazoviy) yo‘li bilan qabul qilinadigan; 2) o‘qli sirg‘anishli va elastik turdagi qurilmalar, ya’ni issiqlik uzayishini quvurning teleskopik siljishi orqali qabul qilinadigan. 87 Kompensatorlar quyidagi turlarga bo‘linadi. P –shaklidagi kompensator Rezinali – kompensator Silfonli kompensator Salnikli kompensatorlarga bo‘linadi • "P" turdagi Kompensatorlar quvurlarga ulangan har ikki uchi bir xil egilgan bo‘lib, shuning uchun bu elementlar quvurlarning to‘g‘ri uchastkalariga o‘rnatiladi. Bunday kompensatorlar turli turdagi texnologik kommunikatsiyalarda foydalanishga yaroqlidir. Ular odatda quvur liniyasi tizimi kabi bir xil materiallardan tayyorlanadi. Xom ashyo manbasi sifatida payvandlash yo‘li bilan bog‘langan quvurlar bo‘laklaridan tayyorlanadi. • Rezinali kompensatorlarni qo‘llashning asosiy joyi suyuq muhit bo‘lgan truboprovod tizimlari. Suyuqlikning harorati 200° S ga etishi mumkin. Standart versiyalar 100-110° S gacha chidamli. Quvur liniyasiga ulanishning asosiy usuli flanes aloqasi. Tashqi ta’sirga chidamliligini oshirish uchun kauchuk kompensatorni maxsus yong‘inga chidamli qopqoq bilan o‘rash mumkin. Kompensatorlar turli elastomerlardan ishlab chiqarilgan va simlarni mustahkamlashdan iborat. 88 O‘tkazuvchi suyuqlikka qarab, mos elastomer tanlanadi. Eng keng tarqalgan materiallar - (etilen-propilen kauchuk). • • Silfonli kompensator Koptokning kengayishi qatlamni kengaytirish bo‘g‘inlarini qo‘llashning asosiy joyi suyuq va bug‘ muhitlari bo‘lgan, yuqori bosim va yuqori haroratlarda ishlaydigan tizimlardir. Koptokning kengaytiruvchi bo‘g‘inlari haroratni kengaytirish, quvur liniyalarining tebranish va tebranish ta’sirini bartaraf etish uchun mo‘ljallangan. Energiya, kimyo, neft-kimyo, neftni qayta ishlash, gaz va boshqa sohalarda keng qo‘llaniladi. 89 Salnikli kompensatorlar suv va bug‘li issiqlik tarmoqlari quvurlari temperatura deformatsiyalarini suv va bug‘ parametrlari bilan qoplash uchun mo‘ljallangan: 2,5 MPa (25 kgf / sm2) ga qadar ish bosimi, 200° C gacha bo‘lgan suv harorati, 300° C gacha bug‘langan issiqlik. Bir tomonlama bejiz kompensatorlari 100 dan 1,400 mm gacha nominal o‘tishlari uchun ishlab chiqariladi va ikki tomonlama kompensatorlar uchun 100mm dan 800 mm gacha mental kompensatorlar minus 40˚S dan kam bo‘lmagan tashqi haroratga ega bo‘lgan hududlarda issiqlik tarmoqlarini qurishda qo‘llaniladi. Bog‘lanish kompensatorlarining kompensatsion quvvati shartli o‘tishga qarab o‘zgarib turadi: 200 dan 450 mm gacha - bir tomonlama kompensatorlar uchun va ikki tomonlama kompensatorlar ishlatiladi. Download 4.2 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|