M. K. Tursunov, Х. A. Matniyozov, sh. M. Mansurova issiqlik ta’minoti tizimlari

IX. Issiqlik izolyasiya materiallari
IX.1. Issiqlik izolyasiya materiallaridan fodalanishning asosiy 
maqsadlari 
Issiqlik izolyasiya materiallaridan, issiqlik tashishda, issiqlik yo‘qolishini 
kamaytirish, issiqlik manbaining o‘rnatilgan quvvatini kamaytirish va yoqilg‘idan 
tejashga erishish maqsadida foydalaniladi. 
Issiqlik tashuvchinnng harorati pasayishini kamaytirishga erishish natijasida 
issiqlik tashuvchining miqdorini kamaytirishga va issiqlik ta’minoti tizimining 
sifatini oshirishga erishiladi. 
Tashqi isitish quvurlarini izolyatsiyalash uchun 

---

101 
materiallar ishlatiladi. Issiqlik izolyatsiya materiallari uchun asosan mineral vatalar 
ishlatiladi.
- mineral vatalar deyarli gigroskopik emas - namgarlik sharoitida to'g'ri tashkil 
etilgan shamollatish bilan, u ortiqcha namlikni darrov yo'qotadi; 
- uning barcha fizik-kimyoviy xususiyatlarining ishlash muddati davomida 
barqarorligini ta'minlaydi; 
- Uzoq muddatli xizmat qilish muddati mavjud. 
Kamchiliklari: 
- namlashda uning operatsion xususiyatlarini yo'qotadi; 
- bu kuchsiz kuchga ega va boshqa xususiyatlarga ega bo'lgan boshqa izolyatsion 
materiallarga nisbatan past. 
Afzalliklari: 
Ko'pikli betonli quvurlarni issiqlik izolyatsiyasi izolyatsiyasidan past bo'lmagan 
yuqori issiqlik izolyatsion sifati; 
- sovuq ko'piklarning etishmasligi va materialni talon-taroj qilish mumkin 
bo'lmaganligi sababli yaxshi korroziyani ta'minlaydigan mustahkamlik; 
- har qanday erlarda isitish moslamasini yotqizish imkoniyatini beruvchi yuqori 
ishlab chiqarish imkoniyati; 

---

102 
 
Ko'pikli betonli quvurlarni issiqlik izolyatsiyasi. 
Kamchiliklari: 
- izolyatsiyasining qalinligi bo'yicha cheklovlar; 
- himoya qatlamining quritilgan yuzasini qaytadan himoya qilish zarurati mavjudligi.
Ko'pgina issiqlik ta'minoti rahbarlari tomonidan e'tirof etilganidek, ular isitish 
quvvatlarini yuz metrga etkazib berishlari kerak, natijada ular ko'rsatiladigan 
kommunal xizmatlarning sifati va ishlaydigan isitish tarmoqlari bilan bog'liq 
xarajatlar barcha mumkin bo'lgan chegaralarni oshiradi. 
Biroq, bir chiqish yo'li bor. Issiqlik izolyatsiya qiluvchi tashqi isitish tizimining 
qatlamini himoya qilish TIAL-LTSP issiqlik qisqaradigan lenta yordamida amalga 
oshirilishi mumkin. Yonuvchan emas, jozibador ko'rinishi bor, past yoki yuqori 
harorat ta'sirida uning himoya xususiyatlarini yo'qotmaydi. Bunday holda issiqlik 
manbai imkon qadar samarali va bardoshli bo'ladi. 
\
Issiqlik quvurlari yuzasi haroratini pasaytirishga erishish, natijada xizmat 
ko‘rsatish va xizmat qilish kameralarida ishlashni osonlashtirishga, xizmat 
qiluvchilarning bexosdan kuyib qolishini oldinn olishga erishiladi.

---

103