M. K. Tursunov, Х. A. Matniyozov, sh. M. Mansurova issiqlik ta’minoti tizimlari

II.3.-rasm.
 
Ikki quvurli suvli issiqlik ta’minoti tizimlarida mahalliy issiq suv ta’minotining 
tizimilarining ulanish sxemalari: 
A-yopiq tizimlarda: a-isitgichning parallel ulanishi; b-isitgichning ikki pog‘onali ketma-ketli 
ulanishi; v-isitgichning ikki pog‘onali aralash ulanishi; B-ochiq tizimlarda: g-isitish va issiq suv 
ta’minotiga issiqlik sarfini bog‘lanmagan rostlashli bevosita ulanishi; d-isitish va issiq suv 
ta’minotiga issiqlik sarfini bog‘langan rostlashli bevosita ulanishi; K-suv tarqatuchi kran; V-havo 
krani; O-isitish pribori; E-elevator; P-isitgich; S-aralashtirgich; VV-vodoprovod suvi; RR, RT-sarf 
va harorat rostlagich; P
I
, P
II
-isitgichning birinchi va ikkinchi pog‘onasi. 

---

15 
Masalan, turar-joy jamoat jumladan, o‘quv muassasalarida, idoralar, muzey, 
kutubxona kabi binolarda issiq suvning harorati 95
0
-70
0
S (ikki quvurli isitish 
tizimlarida), kasalxona, bolalar va davolash muassasalarida isitish uchun issiq suv 
harorati 105
0
-70
0
S qabul qilinadi (bir quvurli isitish qurilmalarida). 
Sanoat binolari va xo‘jalik, sport, restoran, vokzal, tomoshaxona va xokazo 
binolarda yuqori haroratli issiq suv bilan ishlaydigan issiqlik qurilmalarini o‘rnatish 
mumkin. 
 
II.4
.
-rasm. Ikki quvurli issiqlik ta’minoti tizimlarida mahalliy isitish va issiq suv ta’minoti 
tizimlarining ulanish sxemalari. 
Isitishi tizimlarining bog‘liq bo‘lgan sxemalari: a-aralashtirishsiz; b- elevatorli; v-nasosli; g-
isitish tizimining bog‘liq bo‘lmagan sxemalari; issiq suv ta’minoti tizimi sxemalari; d-yuqoridagi 
bak-akkumulyatorli; e-pastki bak-akkumulyatorli; v-havo jumragi; O-isitish pribori; R-
kengaytiruvchi bak; A-akkumulyator; K-suv tarqatuvchi kran; D-o‘lchash diagrammasi; E-
elevator; N-mahalliy tizimining sirkulyasiya nasosi; S-aralashtirgich; PK-asosiy qozon; TP-issiqlik 
ta’minoti isitgichi; SN, PN-tarmoq va qo‘shimcha nasoslar; RP, RR, RT-qo‘shimcha, sarf va 
harorat rostlagichlari; OK-qaytuvchi klapan; PU-nasosning ishga tushiruvchi qurilmasi; τ
1
, τ
2
-
boruvchi va qaytuvchi quvurlar. 

---

16 
Issiqlik elektr markazidan IEM va yirik tuman yashash massivlari qozon 
qurilmalaridan o‘zoqda joylashgan iste’molchilarga katta hajmda issiq suv olib borish 
uchun yuqori haroratga ega kam hajmda issiq suv yuborish maqsadga muvofiqdir. 
SHuning uchun o‘zoqda joylashgan iste’molchilarga bevosita o‘zatiladigan quvurdagi 
issiq suv haroratini 150
0
S gacha ko‘tarib, tranzit issiq suv quvurlari uchun esa 180
0
S 
gacha haroratni ko‘tarish imkoniyatiga ega bulamiz.
a) Isitish qurilmasidan qaytib kelayotgan suvni aralashtirmay ulanishi sxemasi. 
Bunda isitish qurilmasidagi issiq suvning harorati issiqlik quvuridagi issiq suv 
haroratiga teng;
b) Qaytib-kelayotgan suvni elevator yordamida aralashtirish usuli;
v) Tarqatuvchi va qaytaruvchi quvurlardagi kundalang ulovchi quvur bulimiga 
qo‘yilgan nasoslar yordamida aralashtirish usuli; 
g) issiqlik almashtiruvchi va isiqlik hosil qiluvchi uskuna yordami bilan ulanish 
sxemasi.