M o r f e m a L a r т I z I m I

Morfemalarda ko‘pma'nolilik (polisememiya)
Morfemalar asosan bir ma'no ifodalaydi, monosemem bo‘ladi (yunoncha monos - bir, yakka). Masalan, -ni kelishik affiksi o‘zi qo‘shilgan leksema anglatadigan predmet (keng ma'noda) o‘timli fe'l anglatadigan harakat qaratilgan obyekt ekanini ko‘rsatadi: kitobni o‘qi- kabi; -di zamon yasovchisi aniq yaqin o‘tgan zamon ma'nosini ifodalaydi: Kitobni o‘qidi kabi.
Ko‘pma'nolilik (polisememiya) – ayrim morfemalarga-gina xos xususiyat (yunoncha poly - ko‘p). Masalan, hozirgi o‘zbek tilida -(i)ngiz- affiksi ikki ma'noni ifodalashga xizmat qiladi: 1) ko‘plik ma'nosini ifodalaydi (Bunda shaxs semasi saqlanadi, baho semasi betaraf bo‘ladi): kitobingiz (sizlarning) kabi; 2) birlik ma'nosini ifodalaydi (Bunda shaxs semasi saqlanadi, sizlash baho semasi qatnashadi): kitobingiz (Sizning) kabi. Demak, shaxs semasi saqlanadi, son semasi o‘zgaradi (ko‘plik  birlik), shu bilan birga baho semasi (sizlash) yuzaga qalqiydi, natijada bir morfema ikki grammatik ma'noni ifodalashga xizmat qiladi.
Shunga o‘xshash hodisa tuslovchilarda ham mavjud. Masalan, -(i)ngiz tuslovchisi bilan II shaxs semasi saqlangani holda: 1) ko‘plik ifodalanadi (baho semasi betaraf bo‘ladi): keldingiz (sizlar) kabi; 2) birlik ma'nosi sizlash baho semasi bilan birgalikda ifodalanadi: keldingiz (Siz) kabi.
Ayrim adabiyotlarda ukamga (kimga?), mehnatga (nimaga?), ishxonaga (qayerga?), peshinga (qachonga?) kabi misollar asosida jo‘nalish kelishigi affiksi harakat yo‘naltirilgan predmet, o‘rin, payt ma'nolarini ifodalashi haqida gapirilar edi; hozir bunday (o‘rin, payt kabi) ma'nolar kelishik affiksining ma'nolari emas, balki u qo‘shiladigan leksemadan anglashiladigan ma'no ekanligi ta'kidlanadigan bo‘ldi.
Ko‘pma'nolilik hodisasini ko‘pvazifalilik hodisasidan farqlash kerak. Masalan, tushum kelishigi – bir vazifali; lekin bosh kelishik – ko‘p vazifali; bu kelishikdagi leksema: 1) ega vazifasida, 2) izohlovchi vazifasida va boshqa vazifalarda keladi. Shu asosda bosh kelishikni ko‘p ma'noli deb bo‘lmaydi.