M s h. Nurmatova, s h. T. Xasanova, D. E. Azimova ustaxonada amaliy

Cham ak choki — kashta tikish c h o k la r id a n biri b o 'lib , c h a p d a n
o 'n g g a ikki to 'g 'r i chiziq b o 'y la b tikiladi va o'tk az ilg a n igna o 'n g d a n
sa n c h ila d i. S o 'n g y u q o rig a, c h a p g a t o m o n qiya qilib chiqariladi 
va pastki ch iz iq q a parallel ra vishda t o 'g 'r i q a d a la d i h a m d a pasti 
h a m qiya qilib chiqariladi. C h a m a k c h o k i q o 's h i m c h a n a q s h l a m i
140

---

ram kaga o lishda yoki d o 'p p i kizaklariga badiiy bez ak berishda 
ishlatiladi. Q a y c h in in g kichik o ‘tkir uchlisi ishlatiladi.
Bahya choki — kashta chetlarini m ustah k am lash g a xizmat qilib, 
m atoga xud d i bu k lag an d e k , lekin b ir tekis c h o k h a m d a m asofa 
hisobga olinib tikiladi. S h u n d a n s o ‘ng m a t o o ‘girilib yana tikib 
chiqiladi, n atijad a tekis ip chiziq hosil qilinadi. Bu c h o k ju d a
q a d i m d a n q o ‘lda, keyinchalik m a s h in a d a tikiladigan b o ‘lgan.
K o‘rpa choki turli y o 'n a lish d a, y a ’ni c h a p d a n o ‘ngga, o 'n g d a n
cha pga, y u q o rid a n pastga, p astd an yuqoriga sidirg‘a tikib hosil 
qilinadi. Y o n m a - y o n tikiladigan c h o k la r b ir tekis yoki gul shakliga 
qarab kich ik d an kattalashib, kattad a n kichiklashib boradi. Bu c h o k
(ikki t o m o n l a m a ) s a n a m a , p i l t a d o ‘zi n o m l a r b ila n yuritiladi. 
D o ‘p p i d o ‘zlikda va kashtalarda j u d a k eng foydalaniladi.
Chindi xayol — duruya choki, m atoga igna qadalib bir m e ’yorda 
tikib ch iq ila d i, teskari o 'girib y a n a tikib chiqiladi. S h u tariq a 
m a to n in g oldi va o rq a t o m o n id a bir xil gul hosil qilinadi. Bu c h o k
ikki t o m o n i h a m k o ‘zga tash la n a d ig a n b u y u m la r, y a ’ni sochiq, 
ro ‘m ol va b o sh q a la r n i bez ashda ishlatiladi.
Y o‘rma choki yo'rrnaki, ilmoqli b ichiq yoki igna bilan m atoning 
o ‘ng t o m o n i d a xalqalar zanjiri hosil qilib tikilib, bigizga o ‘tkazilgan 
ipak m a t o n i n g sirtida c h a p q o ‘l b ila n ushlab turiladi. Y o ‘rm a 
choklari bilan yirik kashtalarning hoshiyalari, gul va barglari asosiy 
shoxga ulaydigan b a n d va b o s h q a la r q a d i m d a n sh u n d a y usulda 
tikilgan. Y o ‘r m a c h o k d a n S a m a r q a n d , B u x o ro , Q a s h q a d a r y o
ka sh ta d o 'z la ri k o ‘p foydalanadilar.