M s h. Nurmatova, s h. T. Xasanova, D. E. Azimova ustaxonada amaliy

Q O ‘LDA TIKILADIGAN CHOKLARNING TURLARI
Tepchim a chok. Bu c h o k q a n d a y vazifada ishlatilishiga qarab, 
1,5 m m d a n to 3 s m g a c h a uzunlikdagi qaviq bilan tikiladi. B u n d a 
igna b itta y o 'n a li s h d a — b u y u m g a n isb a ta n o ‘n g d a n ch a p g a qarab 
harakatlantiriladi. Bu c h o k bilan k o ‘p in c h a b u y u m n in g ikkita qismi 
v a q tin c h a k o ‘klab q o ‘yiladi va u n d a n keyin shu c h o k izidan pishiq 
tikiladi. T e p c h i m a c h o k turlari ra ngdagi iplar bilan m a y d a qilib 
tikilsa, bez ash c h o k i vazifasini h a m bajarishi m u m k in . T e p c h i m a
c h o k q a v iqlarini b ir n e c h a q a t o r qilib b ir-biriga parallel h o ld a 
tikish m u m k in . B u n d a quyidagi q o id a g a rioya qilish lozim: qaviqni 
tortib tik m a slik va ignaga ipni bir m e ’y o rd a o 'tk a z ish kerak.
T e p c h i m a c h o k bilan o ralatib tik ish n in g ah a m iy a ti shun d ak i, 
b u y u m n in g ikki b o ‘lagi a n c h a p is h iq u lanadi. Bu c h o k ikki m a rta
141

---

tikiladi. A w a l b u y u m m a y d a qaviqli « te p c h im a chok» bilan tikilib, 
keyin b u y u m n i 180° ga aylantirib o lin ad i va a n a shu c h o k bilan 
o rq a t o m o n g a q arab tikib chiqiladi. Yangi qaviqlar avvalgi c h o k
qaviqlari orasiga solinadi; igna esa avvalgi qaviq qadalgan joyga 
sanchiladi. 0 ‘ngid an h a m , tesk arisid a n h a m b a h y a c h o k n in g c h a p
to m o n ig a o ‘xshash c h o k hosil b o 'lad i.
Tepchima chok bilan jimjima tikish choki. Bu ikki yo'l tikiladigan 
e le m e n tl a r bezak h isoblanadi. A w a l b u y u m o 'n g id a n « tep ch im a 
chok» tikiladi. S o 'n g r a igna bilan h a r bir qaviq ilib chiqiladi. Agar 
igna ilon izi qilib harak atlan tirilsa, sp iralsim o n bo'ladi.
B osnia c h o k . Bu c h o k o 'n g t o m o n i d a n t e p c h i m a c h o k k a
o'xshaydi. U quyidagicha tikiladi. Igna gaz la m an in g teskarisidan 
qadab. o 'n g to m o n id a n tortib olinadi. O rq a d a n ip qalinligini bir 
n e c h a hissasi q a d a r jo y tashlab, igna sanchiladi va uch hissa jo y
tashlab, igna o ‘ngiga tortib chiqariladi. Keyingi qadash yana orqadan 
bo'ladi. U ni birinchi va oxirgi ipga q a d a lg a n jo y orasiga qadaladi. 
C h o k n in g teskari to m o n id a uchlari ayqash ka tta -k a tta qaviq hosil 
bo'ladi. Bu c h o k qalin gazlam alarni pishiq qilib ulovchi chokdir.