Маданият ва спорт ишлари вазирлиги ўзбекистон давлат санъат институти


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/73
Sana16.06.2023
Hajmi5.01 Kb.
#1508202
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   73
Bog'liq
Баяндиев Т , Исломов Т Жаҳон театр тарихи

 
 
И.А.ДМИТРЕВСКИЙ 
 
XVIII аср артистлари – Волков издошлари орасида 
биринчи ўринда Иван Афанасьевич Дмитревский номи тилга 
олинади. Ф.Волковнинг Яраславлда ташкил қилган театрида 
диний семинаристлардан бўлган Иван Дьяконов (Нарыков) 
труппанинг энг фаол иштирокчиси, эркак роллари билан бирга 
аёллар ролларини бирдек аъло бажарадиган театр ишқибози эди. 
Айтишларича труппа Петербургга келгач, императрица 
Елизавета Пётровна актёр Иван Афанасьевич Дмитревскийни 
фамилияси билан аташни таклиф қилган экан. И.А.Дмитревский 
Петербургда Шлякет корпусида тахсил олган, 1756 йилдаги 
Биринчи рус профессионал театрининг етакчи артистларидан 
бири бўлган. Дмитревский ўз даврининг энг маълумотли 
кишиларидан эди. У икки марта чет элда бўлиб, ғарб театрлари 
атоқли санъаткорлар маҳорати билан яқиндан танишган. 1802 


30 
йили у рус актёрларидан биринчи бўлиб Россия Фанлар 
Академиясига сайланган. 
Дмитревский фақат ижрочилик билан чекланмай, санъат 
соҳасида кўп қиррали фаолият олиб борган; у чет тиллардан 
пьесалар таржимони, режиссёр, педагог, ёш актёрларнинг 
доимий дўсти ва маслаҳатчиси эди. Д.И.Фонвизиннинг «Думбул 
бойвачча» комедиясининг илк саҳналаштирилиши тарихи ҳам 
Дмитревский номи билан боғлиқ. Дмитревский «Думбул 
бойвачча» спектаклининг режиссёри, ундаги муҳим ижобий 
образ Стародумнинг биринчи атоқли ижрочиси бўлган. У 87 
йиллик умрининг қарийб етмиш йилини саҳна санъатига 
бахшида қилган. У жуда кўп сонли образлар яратиб, юзлаб 
қиёфаларни кашф этган. Дмитревский классицистик трагедия ва 
комедияларда, сентиментал драмаларда ва янги шаклланаётган 
сатирик йўналишдаги комедияларда ижро этган роллари рус 
театри шуҳратини мустаҳкамлаган. Унинг энг муваффақиятли 
образлари ичида А.П.Сумароков трагедияларидаги Синов ва 
Дмитрий Самазванец, В.И.Лукиннинг «Севгидан даво топган 
қиморбоз» асарида Добросердовларни кўрсатиш мумкин. 
Дмитревский классицизм ижрочилик услубидаги оҳангли 
декломацияни, персонажларни ижро вақтида савлатли қотиб 
туришларини тан олмас эди. Унинг саҳнадаги нутқида 
табиийлик устун бўлар, ҳиссиётлари ҳам самимий бўлар эди. 
Дмитревскийга хос хусусият мезансценаларни белгилаб олиш, 
ҳаракатлар 
пластикасини 
пухта 
ишлаш, 
классицистик 
спектаклларда инсоний кечинмаларни ҳаққонийлигига интилиш 
эди. 
Дмитревскийнинг сўнгги бор саҳнага чиқиши 1812 йили 
С.И.Висковатовнинг ватанпарварлик руҳидаги «Халқ лашкари» 
спектаклида бўлиб, унда рус саҳна санъатининг оқсоқоли Ватан 
ҳимоясига баҳоли қудрат ҳисса қўшувчи нуроний мўйсафид 
қиёфасини яратган эди. Бутун томоша зали ва спектакл 
иштирокчилари И.А.Дмитревскийни гулдурос қарсаклар билан 
олқишлаганларида, унинг сиймосида рус театри асосчиларидан 
бири, айни вақтда атоқли жамоат арбоби, ватаннинг садоқатли 
фарзандини қутлаган эдилар… 


31 

Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling