Mahalla, oav, kons 13 bob kolej 120

Терроризм тарихи. Терроризм тарихини шартли равишда тўрт даврга бўлиш мумкин:

1. Қадимги терроризм. (Протерроризм.)

2. Классик (мумтоз) терроризм.

3. Анъанавий терроризм.

4. Замонавий терроризм.

Қадимги терроризм. Терроризм узоқ тарихга эга ходиса бўлиб, унинг илдизлари инсониятнинг қадимги тарихига бориб тақалади. Жамиятнинг сиёсий тарихида сиёсат субъектлари томонидан мақсадга эришишнинг асосий воситаларидан бири сифатида зўрлик, дахшатга солишдан фойдаланиш ўтмишда хам кенг тарқалган эди. Ёзув пайдо бўлганидан бошлаб битилган кўплаб солномаларга назар ташласак, сиёсий, ижтимоий ва харбий сохада террорчилик харакатлари содир этилганига гувох бўламиз. Милоддан аввалги 44 йилда Рим императори Гай Юлий Цезарга уюштирилган суиқасдни сиёсий терроризмга ёрқин мисол қилиб кўрсатиш мумкин.

Қадимги яхудий қабилаларининг „Шилот сикари" деб аталган отрядлари эса етмиш йил давомида римлик мустамлакачилар хамда бошқа душманлар билан муваффақиятли кураш олиб борганлиги тарихдан маълум. Милоднинг 66—73 йилларида сикариларнинг Фаластин худудида фаолият кўрсатган бу сектаси қадимги террористик гурухлардан бири бўлиб, Қуддус кўчаларида одамлар гавжум бўлган кунларда, хусусан, байрамларда ханжар ва калта қилич („сика")ни кийимлари ичига яшириб олган террорчилар ўз қотилликларини дафъатан амалга оширганлар ва тезда ахоли орасида изсиз йўқолганлар. Сикарилар Римга қарши кайфиятдаги экстремист миллатчилар бўлиб, мустамлакачилар билан хамкорлик қилган ўз миллатдошларини хам аямаганлар.

Милоднинг VII асрида ислом дини доирасида юзага келган биринчи диний-сиёсий экстремистик харакат хисобланадиган хорижийлар эса „Хулафои рошидийн" (тўғри йўлдан борувчи пайғамбар ўринбосарлари) нинг иккинчи ва учинчиси бўлган Умар ва Усмонларнинг бевақт ўлимига сабабчи бўлишган. Улар уммавийлар хукмронлиги даврида катта сиёсий кучга айланиб, мамлакатда доимий фитна ва беқарорлик уруғини сочганлар.

VIII асрнинг иккинчи ярмида Ироқ, Бахрайн, Яман, Сурия, Миср, Хуросон ва Мовароуннахр худудида террористик харакатлар содир этган қарматийлар диний-сиёсий экстремистик оқими ислом номи остида оловга сиғиниш эътиқодини тикламоқчи бўлишган. Улар биргина 317 х.ижрий йилда Каъбага хужум қилиб, 1900 кишини шахид этишган. Макка шахрида эса 30 минг мусулмонни ўлдириб, шахарни талон-тарож қилиб, ўт қўйишган

159. Марказий Осий минтақасида диний экстремизм ва терроризмнинг вужудга келиши, тарқалиш ўчоқлари, молиявий манбалари.
Hozirgi zamon terrorizmining o'ziga xos xususiyatlaridan biri alohida amaliyotdan ommaviy, jamoaviy tarzdagi oldindan yaxshi rejalashtirilgan va tashkil-etilgan saviyaga o'tishdir. Terror endi ayrim olingan mutaassib bir kishining ishi bo'lmay qoldi. Hozirgi vaqtda u bilan keng tarmoq otgan, katta moliyaviy, insoniy, texnik zaxiralarga ega bo'lgan qudratli tashkilotlar shug'ullanmoqda. Bundan Markaziy Osiyo mintaqasi ham istisno emas. Bu yerda XX asrning 90-yillaridan boshlab "Xizb-ut-tahrir", "Islom ozodlik partiyasi", "O'zbekiston islomiyharakati", "Tojikistonning islomiy uyg'onish harakati" (90-yillargacha ham) kabi terrorchiik tashkilotlar va boshqalar ish olib bormoqdalar. O'zlarining maqsadi sifatida ular mintaqada mayjud bo'lgan siyosiy tuzumni ag'darib tashlab, diniy davlatni barpo qilish ekanligini e'lon qilmoqdalar. Ushbu tashkilotlar "Tolibon", "Al-Qoida" kabi terrorchiik tashkil-otlari bilan bevosita aloqa bog'lagandirlar. Ularning faoliyati tashqi kuch-larning yordami va chet ellardagi qudratli moliyaviy manbalarga asoslangan-dir. Ularning sa'y-harakatlari tufayli bir qator terrorchiik aktlar ro'y berdiki, ularning natijasida ko'plab qurbonlar, moddiy zararlar va begunoh kishilarn-ing azob-uqubatlarga duchor bo'lishi kuzatildi.
Terrorizm bilan kurashning dunyoda to'plangan tajribasi shuni ko'rstadiki, yangi terrorchiik harakatlarining oldini olish maqsadida shunga e'tibor qara-tish juda muhimki, bunday harakatlar yo'li bilan davlat terrorchilarda hech qanday umid qoldirmasligi lozim. Terrorchilarni o'z qilmishlarining be'mani va behuda ekanligini o'ylab ko'rishga majbur qilish lozimki, toki ular o'z talablarini tanqidiy ravishda o'ylab ko'rsinlar va xalqaro terrorizm jabhasida olib borilayotgan kurashda ekstremistik yo'lning hujumkorlik mohiyatini to'g'ri ekanligiga shubha qilsinlar. Terrorizmning namoyon bo'lishiga va uning ijtimoiy asosiga barham berish bugungi kunning eng dolzarb muam-mosidir. Faqat shugina ayrim olingan har bir davlatning, mintaqaning va umumiy xavfsizlikning milliy xavfsizligini ta'minlay oladi.
O'zbekiston Respublikasi dunyoda birinchilardan bo'lib, xalqaro terror-izrmiing milliy va xalqaro xavfsizlik uchun xatarli tahdid ekanligini anglab, mo'tabar xalqaro tashkilotlarning, birinchi navbatda, Birlashgan Millailar Tashkilotining minbaridan foydalanib, xalqaro hamjamiyatning diqqat-e'tiboricii bu umumiy muammoga qaratdi.


ДИНИЙ ЭКСТРЕМИЗМ, ИСЛОМ ФУНДАМЕНТАЛИЗМ, ВАХХАБИЗМ= МОХИЯТИ, У/= КЕЛИБ ЧИКИШ САБАБ/И ВА ЖАМИЯТ ТАРАККИЁТИГА САЛБИЙ ТАЪСИРИ.
Экстремизм ва фундаментализм, яъни акйдапарастлик тушунча/и= узи анчагина мураккаб ва серкирра маъно/га эга. Аммо бу гал кслом экстремизми ва акидапарастлиги юзаси+гина суз юритсак.
Уйлаймизки, купчилик диний экстремизм ва акйдапарастлик= узи нима эканлигини яхши идрок этади. Юртбошимиз= «Узн XXI аср бусагасида: хавфсизликка тахдид, баркарорлик шарт/и ва тараккиёт кафолат/и» китобида хам бу мавзу атрофлича ва мукаммал ёритиб берилV. Шундай булсада: «Диний экстремизм ва акидапарастлик узи шша?»— деV саволга жавоб бсриб утиш ортикчалик килмас.