Makroiqtisodiy tahlil

10.4-rasm. Tovar va pul bozorining birgalikdagi muvozanati⁵² Agar pul bozori beqaror bo‘lsa, pullarga bo‘lgan talab ortganda foiz

stavkasi oshadi, kishilar pullarga bo‘lgan talablarini boshqa yo‘l bilan qondira olmasalar, ular obligatsiyalarini sotishni boshlaydilar yoki pul taklifi ularga bo‘lgan talabdan ortsa, obligatsiyalarni sotib oladilar va iqtisodiyot bunday holatda E nuqta tomon siljiy boshlaydi.

52. 
    N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O’quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018
    

111

IS va LM egri chiziqlarining kesishuvi tekislikni to‘rtta sohaga ajratadi (10.4-b rasm), ularning har birida esa beqarorlik mavjud. I va II sohalarda pullarning ortiqcha taklifi kuzatiladi, chunki ular LM egri chizig‘idan yuqorida joylashgan, LM egri chizig‘idan pastda joylashgan

61. 
    va IV sohalarda esa pullarga bo‘lgan ortiqcha talab mavjud. I va IV sohalar tovar va xizmatlarning ortiqcha taklifiga mos keladi, chunki ular
    

IS egri chizig‘idan yuqorida joylashgan, bunda II va III sohalarda tovar va xizmatlarga ortiqcha talab mavjud bo‘ladi. Iqtisodiyotning muvozanatga moslashuvi va harakati rasmda strelka yo‘nalishida ko‘rsatilgan.

Qisqасhа хulоsаlаr

IS-LM modeli: 1) tovar va pullar bozorlarining o‘zaro bog‘liqligini ko‘rish; 2) birgalikdagi muvozanat holatida va har bir alohida bozorda ularning muvozanatiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash; 3) ushbu bozorlarda muvozanat o‘zgarishining iqtisodiyotga ta’sirini ko‘rish; 4) fiskal va pul-kredit siyosatilari samaradorligi tahlilini amalga oshirish; 5) yalpi talabga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni aniqlash; 6) davriy tebranishning har bir fazasida barqarorlashtirish siyosatining turli xil yo‘llarini tahlil etish imkonini beradi.

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Modelda makroiqtisodiy siyosat yuzaga kelishining shartlari qanday?
   

2. 
   Likvidlilik tuzog‘i qanday vaziyatda yuzaga keladi va makroiqtisodiy siyosatga qanday ta’sir ko‘rsatadi?
   

3. 
   “Investitsion tuzoq” atamasi qo‘llaniladigan makroiqtisodiy vaziyatni tavsiflab bering.
   

112

11-BOB.