Maktab darsliklaridagi mashqlarni o’quvchi bilim darajasiga moslash mezonlari’’

Oʼqish-murakkab retseptiv aqliy faoliyat hisoblanib, uning jarayon tomoni ona tili – sintetik xarakterga egalidir.
Oʼqish – chet tili oʼrgatishda ham maqsad, ham vosita vazifasini bajaradi. Аgar oʼrta maktabni tugatgan oʼquvchi oʼqish koʼnikmalarini mukammal egallagan boʼlsa, ana shu koʼnikmalardan amaliy foydalanish imkoniyatiga ega boʼladi.
Oʼquvchilarni ovoz chiqarmasdan oʼqishga oʼrgatish lozim, sababi chet tilida ovoz chiqarib oʼqish tor doiradagi kishilar (oʼquvchilar, aktyorlar, diktorlar, yozuvchi va shoirlardan) talab qilinadi.
Аmaliy maqsad sifatida oʼzlashtiriladigan oʼqish oʼquvchidan chet tilida koʼz yugirtirib oʼqib chiqish izlanib oʼqish va tanishish uchun oʼqish turlarini egallashni taqozo etadi. Аmaliy maqsaddan tashqari oʼqishni oʼrgatish umumtaʼlimiy va tarbiyaviy maqsadlarni ham nazarda tutadi.
Endi oʼqishning vosita sifatida ish vazifasi ustida toʼxtaymiz, oʼqish til materialini egallab qolishga muhim vosita hisobalanadi. Yuqori sinfda matnlarni oʼqishni oʼrgatish lugʼatni boyitish usullaridan biridir.
Oʼqish, gapirish koʼnikmalarni shakllantirishda katta vosita hisoblanadi. Oʼqilgan matnlarning mazmuni boʼyicha savol-javob mashqlari, hikoya qilib berish, suhbat va muhokamalar kabi koʼp mashqlarga asos boʼladi. Ovoz chiqarib oʼqish toʼgʼri talaffuzga oʼrgatishda va yangi til materialini tushuntirishda muhim bosqich sanaladi.
Mashqlar 2 xil maqsadda boʼladi:
1. Matndan maʼlumot olish koʼnikmalarini shakllantirish maqsadi.
2. Matnning umumiy mazmunini tushunish maqsadi.
Matn oldi quyidagi mashqlar berilishi oʼqigandan keyin ajarilishi mumkin.

• 
  Berilgan savollarga javob bering.
  
• 
  Matndan asosiy fikr aytilgan gaplarni, dalillarni toping.
  
• 
  Oʼqituvchi gapni boshlanishni beradi, keyingi oʼquvchilar topib oʼqiydi.
  
• 
  Berilgan soʼz bor gapni topib oʼqing, tarjima qiling.
  
• 
  Matn mazmunini ona tili yoki ingliz tilida soʼzlab bering.