Maktab menejmenti kafedrasi

3. Nufuzli baholar. Bu baholardan obro‘ talab iste’molchilargatovarlar sotilganda va xizmatlar ko‘rsatilganda foydalaniladi.
4. Dotatsiyali baholar. Bunda tovarlar davlat budjeti hisobidanarzonlashtirilgan baholarda olinadi.
5. Davlat baholari. Bu ishlab chiqaruvchilarga davlat tomonidanbuyurtma berilganda qo‘llaniladi.
6. Mavsumiy baholar. Bu mavsumiy ishlab chiqariladigan tovarlargabelgilanadi.
7. Milliy va jahon baholari. Alohida tovarning baynalmilal xarajatlari.
Bunda jahon bozoridagi talab va taklif nisbati hisobga olinadi.
8. Standart baholar. Xaridor cho‘ntagidagi pulga qarab, ma’lum
davrgacha o‘zgarmaydigan qat’iy standart narxlar qo‘llaniladi.
9. Preyskurant baholar. Bu baholar sotuvchi uchun mo‘ljal baho,
xaridor uchun bildirishlik yoki ma’lumot baho hisoblanadi.Ishlab chiqargan mahsulotni sotish uchun muzokaralarga tayyorgarlikko‘rish mobaynida tadbirkor eng avvalo, o‘zi uchun maqbul bo‘lgan baho
ko‘rsatkichlarini aniqlashga harakat qiladi. Shu maqsadda u bahoni uchgaajratadi. Ya’ni maksimal (eng yuqori), minimal (eng past) va obyektiv baho.
Maksimal baho - (sotuvchi nuqtai nazaridan) - bu muzokaralarni shubahodan boshlash mumkin bo‘lgan ko‘rsatkichidir.
Minimal baho - (qo‘shilishi mumkin bo‘lgan eng past baho) - bu Tovarnarxining shunday ko‘rsatkichiki, tadbirkor muzokaralar,davomida undan,tushmaslik harakat qiladi.Obyektiv baho - bu tarkibida o‘rtacha sifat ko‘rsatkichlariga egabo‘lgan u yoki bu tovarning o‘rtacha bahosidir.Bahoning iqtisodiyotdagi o‘rni beqiyos katta bo‘lganidan uning har birturidan oqilona foydalanish tadbirkorlik uchun muhim ahamiyatga ega. Shusababli korxonalar va firmalar narx, belgilashga katta e’tibor beradilar. Ularo‘zlarining narx strategiyasini ishlab chiqishda quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydilar:
- tovar sotishni ko‘paytirish;
- ko‘proq foyda olish;
- o‘rnini muayyan mavqeini saqlab qolish.
Tovar sotishni ko‘paytirishdan uch natija kutiladi: a) tovar sotishniko‘paytirish orqali bozorda o‘z hissasini oshirish, imkon bo‘lganda bozorni
o‘z nazoratiga olish; b) har bir tovarni (tovar birligini) sotishdan tushadiganfoydaning kamayishiga rozi bo‘lgan holda tovarlarni ko‘plab sotish orqalikeladigan yalpi foydani oshirish; v) tovarni,ko‘p,sotish,natijasida,uninghajmiga nisbatan savdo-sotiq xarajatlarini qisqartirishBozordan raqiblarni surib chiqarib, o‘z mavqeini mustahkamlash uchunfirmalar maxsus narx qo‘llaydilar, unibozorga kirib olish narxizyokidemping narx deb ataladi.Bu narx raqibni sindirishga qaratilganligidan davlat uni ta’qiqlaydi, shusabablifirmalar uni yashirin qo‘llaydilar va bu ish rasmiy narxning birqismini kechib yuborish shaklida bo‘ladi.