Ma’lumki, ilmiy-texnika taraqqiyotida kimyoning ahamiyati katta
Download 35.68 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Javobi: A. 115 V BOB. ELEKTROLITIK DISSOTSILANISH. ERITMALAR
- Ba’zi moddalarning 100 g suvda 20*C dagi eruvchanligi
- Moddalar suvda ernvchanligiiiing temperaturaga bog(Uqllgi
- 5.2. Erishda bo‘ladigan issiqlik hodisalari
- Moddalaming erish issiqligi
- 5.3. Elektrolitik dissotsilanish
- N O J , PO^- , PO 4
- Kislota, asos va tuzlarning suvdagi eritmalarda dissotsiy- lanishi.
- Kislotaning asosliligi dissotsilanganda hosil boMadigan vodort kationlarining soni bilan aniqlanadi. Masalan, H C 1 , H N 0 3 — I
- P 0 4, H 3 A s 0 4 — uch asoi kislotalar, chunki dissotsilanganda tegishlicha ikkita va uch
- K o ‘p asosli kislota, asosan, birinchi bosqich bo‘yich kamroq ikkinchi bosqich boyicha va juda oz darajada uchinc
- (asta-sekin kamayib boradigan miqdorlarda) H 2 P 0 4 , HPO; va PO 4 “ ionlari ham boMadi.
- Suvda eriydigan asoslar ishqorlar deyiladi. Bular ishqoriy ishqoriy-yer metallarning asoslaridir: L iO H , N a O H , KOI
- Asoslaming kislotaliligi ulaming gidroksid gruppalari (gidro sogruppalari) soni bilan aniqlanadi. Masalan, N H 4O H — I kislotali asos, C a (O H
- C a (O H )2 Ca( OH) + C a 2++ O H - (ikkinchi bosqich)
- yoki qisqacha amfolitlar deyila
- 5.4. Elektrolitik dissotsilanish mexanizmi
Javobi: 114 4.7. H 2 + J 2 <-> 2HJ tenglama bo'yicha ketadigan reaksiyada moddalaming konsentratsiyasi quyidagicha bo‘lganda muvozanat qaror topadi: [H2] = 0,004 mol/1, [J2] = 0,025 mol/1, [HJ] = 0,08 mol/1. Muvozanat konstantasini hamda yod va vodorodning dastlabki konsentratsiyalarini aniqlang. A) 0,044 va 0,065; 64; В) 0,05 va 0,06; 16; С) 0,20 va 0,3; 18; D) 0,30 va 0,4; 54. Yechish. Bu reaksiya m uvozanat konstantasining qiymati quyidagi tenglamadan topiladi: [H J]2 = к Reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyalarining muvo zanat holatidagi qiymatini tenglamaga qo'ysak, muvozanat kons- tantasi topiladi: » • ° » 2 .=64 0,004 • 0,025 Tenglamadan, bir molekula H 2 va bir molekula J 2 dan ikki molekula HJ hosil bo'lishi ko‘rinib turibdi. Demak, 0,08 mol HJ hosil bo'lishi uchun 0,04 mol H 2 va 0,04 mol J 2 kerak. Shunday qilib, moddalaming dastlabki konsentratsiyalari [H2] = 0,004 + 0,04 = 0,044 mol/1 [J2] = 0,025 + 0,04 = 0,065 mol/1 Javobi: A. 115 V BOB. ELEKTROLITIK DISSOTSILANISH. ERITMALAR 5.1. Eritmalar. Moddalarning eruvchanligi Ikki yoki bir necha komponentdan (tarkibiy qismdan) ib qattiq yoki suyuq gomogen sistema eritma deb ataladi. En komponentlarining bir-biriga nisbatan miqdori har xil bo‘ mumkin. Eritmalaming eng muhim turi suyuq eritmalardir. Har qanday eritm a erigan modda va erituvchidan, y ichida erigan moddaning molekulalari yoki bundan ham ma; roq zarrachalari — ionlari bir tekisda tarqalgan muhitdan ibt Ammo qaysi modda erituvchi va qaysi biri erigan modda el ligini bilish, ko'pincha, qiyin bo'ladi. Odatda, eritmaga o'tga o'zining toza shaklidagi agrégat holatini o‘zgartinnaydigan k ponent erituvchi deb hisoblanadi (masalan, tuzning suvdagi < masida suv, albatta, erituvchidir). Agar ikkala komponent I eritilishdan awal bir xil holatda bo'Isa (masalan, spirt bilan aralashmasi) ko‘p miqdordagi komponent erituvchi hisoblan Eritmalar bir jinsli bo'lgani uchun, ular kimyoviy biriki larga o'xshab ketadi. Ba’zan moddalar eriganda issiqlik chiq ham erigan modda bilan erituvchi orasida ma’lum kimyoviy t¡ borligini ko'rsatadi. Eritmalaming kimyoviy birikmalardan fi shuki, kimyoviy birikmalaming tarkibi o'zgarmas bo'ladi, n lum komponentlardan tayyorlangan eritmaning tarkibi esa, ba’ keng chegarada o'zgarishi mumkin. Bundan tashqari, eritmar xossalarida uning ayrim kom ponentlariga xos xususiya bo'ladi; bu hoi kimyoviy birikmalarda ro‘y bermaydi. Eritm o'zgaruvchan tarkibli bo'lishi jihatidan, mexanik aralashmal. yaqin turadi, lekin ular o'zining bir jinsli ekanligi bilan araU malardan farq qiladi. Shunday qilib, eritmalar mexanik arali m alar bilan kimyoviy birikm alar o ‘rtasidagi oraliq vaziyi egallaydi. Moddaning biror erituvchida eriy olish xususiyati shu m daning eruvchanligi deb ataladi. Moddalarning eruvchanligi (y to'yingan eritmasining konsentratsiyasi) erigan moddaning erítuvchining tabiatiga, shuningdek, temperatura bilan bosii 116 bog‘liq. Ayni moddaning m a’lum temperaturada 100 g erituvchida erib to'yingan eritma hosil qiladigan massasi uning eruvchanligi yoki eruvchanlik koeffitsiyenti deb ataladi. 5.1-jadvalda b a’zi m oddalarning 100 g suvda 20°C dagi eruvchanligi berilgan. J. 1- jadval Ba’zi moddalarning 100 g suvda 20*C dagi eruvchanligi: Modda nomi Eruvchanlik с б Н ,А 2 0 0 , 0 NaCl 35,0 H j BO j 5,0 C aC 0 3 0,0013 Agi 0,00000013 Nazariy jihatdan olganda mutlaqo erimaydigan modda boM- maydi. Hatto oltin va kumush juda oz darajada boMsa ham suvda eriydi. G azlam ing suyuqliklarda eruvchanligi Genri qonuni bilan ifodalanadi. Bu qonunga muvofiq o'zgarm as tem peraturada ma’lum hajm suyuqlikda erigan gazning massasi shu gazning bosimiga to ‘g‘ri proporsional boMadi: m = к • P bu yerda: m — m a'lum hajmdagi suyuqlikda erigan gazning massasi, P — gaz bosimi, к — proporsionallik koeffitsiyenti. Ma- salan, 101,325 kPa bosimda, 0*C tem peraturada, 1 1 suvda 0,0654 g kislorod erisa, o ‘sha tem peraturada 202, 650 kPa bosimda 0,1308 g kislorod eriydi. Bosim ortgan sari gaz zichligi ham ortishi sababli 0,1308 g kislorodning 202,650 kPa bosimdagi hajmi 0,0654 g kislorodning 101,325 kPa bosimdagi hajmiga teng boMadi. Demak, Genri qonuniga muvofiq, m a’lum hajmdagi suyuqlikda erigan gazning hajmi uning parsial bosimiga bog'liq emas. Gazlar aralashmasi eritilganda har qaysi gaz mustaqil ravish- da eriydi, ya’ni bir gazning erishiga aralashmadagi boshqa gazlar hech qanday xalaqit bermaydi, erigan gazning miqdori uning parsial bosimigagina proporsional boMadi (Genri-Dalton qonuni). 117 G enri va G enri-D alton qonunlariga suyuqlik bilan kim reaksiyaga kirishmaydigan gazlaigina (past bosimda) bo'ysi 1 litr erituvchida t° temperaturada va P bosimda eriy gaz hajmi gazning eruvchanlik koeffitsiyenti deyiladi. 0°C c suvda 0,048 litr kislorod eriydi. Bosim 4 marta ko‘tarílganda 1 litr suvda shuncha kislorod eriyveradi, lekin bu hajr gazning massasi boshlang'ich bosimdagiga qaraganda 4 i ortiq bo'ladi. Temperatura ko‘tarílishi bilan gazning suyuqli eruvchanligi kamaya boradi, chunki gazning suyuqlikda ko‘pincha issiqlik chiqishi bilan sodir bo‘ladi. Gazlaming suyuqliklarda eruvchanligi grammlar bilan i balki millilitrlar bilan ifodalanadi. Masalan, 20°C da 10 suvda 87,8 mi C 0 2, 3,1 mi kislorod eriydi. Suyuqliklaming suyuqliklarda erishi uch xil boMishi mui 1 ) suyuqliklar o'zaro istalgan nisbatda aralashadi (ma< suv bilan spirt); 2 ) suyuqliklar o ‘zaro ma’lum chegaradagina aralashadi salan, suv bilan fenol); 3) suyuqliklar o 'zaro aralashm aydi (m asalan, suv simob). Suyuqlikning suyuqlikda erishi temperatura ortishi bilan di, lekin bosim o‘zgarganda kam o'zgaradi. Erish nihoyatda (101325 kPa chamasida) bosim qo'llangandagina ko'paya I laydi. Qattiq jismning suyuqlikda eruvchanligi o'zgarmas bos temperatura ortishi bilan ortadi. Lekin qattiq modda erig; issiqlik ajralsa, bu moddaning eruvchanligi temperatura o bilan kamayadi. Eritilayotgan modda berilgan temperaturada boshqa eri digan eritma to yingan eritma deyiladi. Tarkibidagi erigan moddaning miqdori ushbu temperati to'yingan eritmadagiga qaraganda kam bo‘lgan eritma te magan eritma deyiladi. Agar Bertolle tuzi KC10 3 suvda eritilsa, xona tem| turasida (20°C) 100 g suvda bu tuzdan faqat 6 , 8 g erishi n kin. Biz erimay qolgan ortiqcha tuzli eritm ani har qa aralashtirganimiz bilan bundan ko'p tuzi eritmaga o‘tmay eritma ushbu temperaturada shu tuzga nisbatan to‘yingan 1 qoladi (5.2-jadval). 118 5.2-jadval Moddalar suvda ernvchanligiiiing temperaturaga bog(Uqllgi Modda 100 g suvda eruvchanligi, suvning temperaturasi °C 0 2 0 40 60 80 Bertolte tuzi Kislorod 3,2 0,00695 6 , 8 0,00434 1 2 , 2 0,00308 19,2 0,00227 27,3 0,0013 Agar shu temperaturada 100 g suvda 6 , 8 g dan kam Bertolte tuzi eritilsa, eritma to‘yinmagan bo'ladi. Agar to'yingan eritma erigan moddaning kristallari yo'qligida sovitilsa, u holda ba’zan erigan moddaning ortiqchasi eritmada tutilib qolganligini va kristallga tushmaganligini kuzatish mumkin. Bunday eritm alar o ‘ta toyingart eritmalar boMadi. Tarkibida berilgan tem peraturada erigan holatda boMgan m oddaning miqdori uning shu sharoitdagi to ‘yingan eritm a- sidagiga qaraganda ko‘p boMgan eritma o'ta toyingart eritma deyiladi. Turli moddalar bilan ishlashda ulaming suvda eruvchanlik qiymatini bilish muhimdir. Agar xona temperaturasida 100 g suv da 1 0 g dan ko‘p modda erisa, u oson eriydigan hisoblanadi. Agar shu sharoitda 100 g suvda 1 g dan kam modda erisa, bunday modda qiyin eriydigan hisoblanadi. Amalda erimaydigan moddalarga 100 g suvdagi eruvchanligi 0,01 g dan kam boMgan moddalar kiradi. 5.2. Erishda bo‘ladigan issiqlik hodisalari Moddalar eriganda issiqlik yutiladi yoki ajralib chiqadi. Mod da erish vaqtida qattiq m oddaning kristall panjarasi buzilib, modda zarrachalari eritmada tekis tarqalib, issiqlik yutiladi. Modda erigan vaqtda uning zarrachalari eritmada solvatlanadi, ya’ni erituvchi molekulalari bilan qo‘shilib, issiqlik ajraladi. Demak, erish issiqligi ikki qismdan iborat boMib, bulardan bin solvatla- nish issiqligi, ikkinchisi esa moddaning qattiq, suyuq va gazsi- mon holatdan eritma holatiga o'tish issiqligidir. Moddalaming erish issiqligi erituvchi miqdoriga ham bogMiq. Agar erituvchidan ko‘p miqdorda olinsa, moddaning erish issiq ligi o‘zgarmas qiymatga ega boMadi. Bir mol modda eriganda yutiladigan yoki ajralib chiqadigan issiqlik miqdori shu moddaning erish issiqligi deb ataladi. 119 Agar m odda solvatlanm asa, uning erish issiqligi man! qiymatga ega bo'ladi. Agar solvatlanish kuchli bo‘lsa, issiq chiqadi. 5.3-jadvalda ba’zi moddalaming erish issiqliklari kel rilgan. 5.3-jad\ Moddalaming erish issiqligi Modda formulas! Erish issiqligi, kJ mol ' 1 K N 0 3 -35,65 NaNOj -26,44 H 2 S 0 4 74,67 KOH 55,61 Na 2 C 0 3 25,10 Na2COj 10H,0 -66,94 Bu jadvaldan KOH, N a 2 C 0 3 kabi kuchli solvatlanuvcl moddalaming erish issiqligi katta ekanligini ko'rish mumki: Na 2 C 0 3 va N a 2 C 0 3 • 10H20 ning erish issiqliklarini solishtir ko‘rib, Na 2 C 0 3 ning gidratlanish issiqligi 25,10—(—66,94)=92,( kJmol ' 1 ekanligini hisoblab chiqish mumkin. 5.3. Elektrolitik dissotsilanish Eritm alar yoki suyuqlanmalarda ionlarga ajralishi sabab elektr tokini o ‘tkazadigan moddalar elektrolitlar deb ataladi. Eritmalar yoki suyuqlanmalarda ionlarga ajralmaydigan v elektr tokini o‘tkazmaydigan moddalar noelektmlitlar deyiladi. Elektrolitlarga kislotalar, asoslar va deyarli barcha tuzla noelektrolitlarga — oiganik birikmalaming ko'pchiligi, shuninj dek, m olekulalarida faqat qutbsiz kovalent bogManishga eg boMgan moddalar kiradi. Elektrolitlar ikkinchi tur o‘tkazgichlardir. Ular eritmada yol suyuqlanmada ionlarga ajraladi, shu tufayli ham tok o ‘tkazad Eritmada ionlar qancha ko‘p bo*Isa, u elektr tokini shunch yaxshi o‘tkazadi. Elektrolitlar suvdagi eritmalaming o'ziga xosligini tushur tirish uchun shved olimi S. Arrenius 1887-yilda elektroliti dissotsilanish nazariyasini taklif etdi. Keyinchalik bu nazariyai 120 atomlaming tuzilishi va kimyoviy bog'lanish haqidagi ta ’limot asosida ko'pgina olimlar rivojlantirdilar. Bu nazariyaning hozirgi mazmunini quyidagi uchta qoidadan iborat deyish mumkin: 1. Elektrolitlar suvda eriganda musbat va manfiy ionlarga ajraladi (dissotsilanadi). lonlam ing elektron qobig'ining barqarorligi atomlarnikiga qaraganda ancha yuqori bo'ladi. Ionlar bitta atomdan (bular: Na+, Mg2+, Al3+ va h.k.) yoki bir necha atom dan tarkib topgan bo'lishi mumkin (bular murakkab ionlar N O J , PO^- , PO 4 - va h. k.). Ko‘pchilik ionlar rangli bo'ladi (masalan, MnO^ ioni — pushti rangli, C r O f ioni — sariq). Eritmada ionlar turli yo'na- lishlarda tartibsiz harakat qiladi. Elektrolitlarning suvda eriganda ionlarga ajralishi elektrolitik dissotsilanish deyiladi. Masalan, natriy xlorid NaCl suvda eriganda natriy ionlari Na+ bilan xlorid ionlari Cl- ga to ‘liq ajraladi. Suv vodorod ionlari H+ bilan gidroksid ionlari O H “ ni juda oz miqdordagina hosil qiladi. 2. Elektr toki ta ’sirida ionlar bir yo‘nalishda harakatlanadi: musbat zaryadlangan ionlar katodga, manfiy zaryadlanganlari — anodga tomon harakatlanadi. Shu sababli musbat zaryadlangan ionlar kationlar, manfiy zaryadlanganlari — anioniar deyiladi. lonlaming bir yo'nalishda harakat qilishiga sabab, ularning qarama-qarshi zaryadli elektrodlar tomonidan tortilishidir. 3. Dissotsilanish — qaytar jarayon: molekulalaming ionlarga ajralishi (dissotsilanishi) bilan bir vaqtda ionlarning birikish jarayoni (assotsiyalanish) ham sodir bo'ladi. Shu sababli elektrolitik dissotsilanish tenglamalarida tenglik ishorasi o'm iga qaytarlik ishorasi qo'yiladi. Masalan, KA elektrolit molekulaning kation K+ bilan anion A~ ga dissotsilanish teng- lamasi umumiy holda quyidagicha yoziladi: KA <-> K+ + A~ Kislota, asos va tuzlarning suvdagi eritmalarda dissotsiy- lanishi. Elektrolitik dissotsilanish nazariyasi yordamida kislota, asos va tuzlarga ta ’rif beriladi hamda xossalari bayon qilinadi. Dissotsilanganda kationlar sifatida faqat vodorod kationlarini hosil qiladigan elektrolitlar kislotalar deyiladi: HC 1 <-> H + + cr; C H 3 COOH H+ + C H 3 CO O- 121 Kislotaning asosliligi dissotsilanganda hosil boMadigan vodort kationlarining soni bilan aniqlanadi. Masalan, H C 1 , H N 0 3 — I asosli kislotalar — bitta vodorod kationi hosil bo‘ladi; H 2 H 2 C 0 3, H 2 S 0 4 — ikki asosli, H 3 P 0 4, H 3 A s 0 4 — uch asoi kislotalar, chunki dissotsilanganda tegishlicha ikkita va uch vodorod kationi hosil bo‘ladi. Ikki va undan ko‘p asosli kislotalar bosqich bilan dissot! lanadi. Masalan: H 3 PO 4 H + + H 2 PQ 4 (birinchi bosqich) H 2 PO 4 <-> H + + HPC> 4 ~ (ikkinchi bosqich) HPC> 4 ~ PO 4 - (uchinchi bosqich) K o ‘p asosli kislota, asosan, birinchi bosqich bo‘yich kamroq ikkinchi bosqich bo'yicha va juda oz darajada uchinc bosqich bo‘yicha dissotsiylanadi. Shuning uchun, masala fosi kislotaning suvdagi eritmasida H 3 P 0 4 molekulalari bilan bir; (asta-sekin kamayib boradigan miqdorlarda) H 2 P 0 4 , HPO; va PO 4 “ ionlari ham boMadi. Dissotsilanganida anionlar sifatida faqat gidroksid-ionlar ho qiladigan elektrolitlar asoslar deyiladi. Masalan: KOH K+ + O H - ; NH 4 O H <->N H % + OH~ Suvda eriydigan asoslar ishqorlar deyiladi. Bular ishqoriy ishqoriy-yer metallarning asoslaridir: L iO H , N a O H , KOI R b O H , C sO H . Ca(O H )2, Sr(OH)2, Ba(OH)2, Ra(OH)2, sh ningdek, N H 4 O H . Asoslaming ko*pchiligi suvda kam eriydi. Asoslaming kislotaliligi ulaming gidroksid gruppalari (gidro sogruppalari) soni bilan aniqlanadi. Masalan, N H 4O H — I kislotali asos, C a (O H )2 — ikki kislotali, Fe(OH )3 — uch kislot; va hokazo. Ikki va undan ko‘p kislotali asoslar bosqich bil dissotsilanadi: C a (O H )2 <-► Ca(OH )+ + O H - (birinchi bosqich) Ca( OH) + C a 2++ O H - (ikkinchi bosqich) Lekin dissotsilanganda bir vaqtning o‘zida vodorod kationi: va gidroksid-ionlami hosil qiladigan elektrolitlar ham bor. Bund elektrolitlar amfoter elektrolit yoki qisqacha amfolitlar deyila< 122 Ularga suv, mis, aluminiy, xrom gidroksidlari va ko‘pgina boshqa moddalar kiradi. Masalan, suv H+ va OH~ ionlaiga dissotsilanadi (oz miqdorda): h 2 o * > h + + o h - Demak, suvda vodorod kationlari H+ borligi tufayli kislota xossalari va OH~ ionlari borligi tufayli asos xossalari bir xil darajada ifodalangan. Amfoter rux gidroksid Zn(O H ) 2 ning dissotsilanishini ushbu tenglama bilan ifodalash mumkin: 2 0 H " + Zn2+ + 2H20 <-► Z n (0 H ) 2 + 2H 20 <-> |Zn(O H )4)2- + 2H+ Dissotsilanganida metallaming kationlari (shuningdek, arnmo- niy kationi N H 4 ) va kislota qoldiqlarining anionlari hosil bo‘la- digan elektrolitlar tuzlar deyiladi. Masalan: (N H 4 ) 2 S 0 4 <-► 2 N H j + S 0 42“ , Na 3 P 0 4 <-> 3Na+ + P 0 43" o‘rta tuzlar ana shunday bosqichsiz dissotsilanadi. Nordon va asosli tuzlar bosqich bilan dissotsilanadi. Nordon tuzlarda dastlab me tallaming ionlari, so‘ngra esa vodorod kationlari ajraladi. Ma salan: k h s o 4 <->k+ + h s o 4- va so'ngra HSO 4 <-► h + + s o 2 4~ Asosli tuzlarda dastlab kislota qoldiqlari, so‘ngra esa gidroksid ionlarga ajraladi. Masalan: Mg(OH)Cl Mg(OH)+ + С Г va so'ngra Mg(OH)+ <-► Mg2+ + O H - hosil bo'ladi. 5.4. Elektrolitik dissotsilanish mexanizmi Elektrolitlar nima uchun ionlarga dissotsilanadi-yu, noelek- troütlar dissotsilanmaydi, degan savolga quyidagicha javob bersa bo'ladi. Suv molekulalari qutbli boiadi, ya’ni ular dipollardir. Biror tuzning, masalan, kaliy xloridning kristali suvga tushganda uning sirtidagi ionlar suvning qutbli molekulalarini o'ziga tortadi (5.1-rasm). Kaliy ionlariga suv molekulalari o ‘zining manfiy qutbi bilan, xlor ionlariga esa musbat qutbi bilan tortiladi. 123 5.1- ra sa . Kaliy xloridning suvdagi eritmasida elektrolitik dissotsilanish sxemasi. Eritmaga o ‘tgan ionlar suv molekulalari bilan bog‘lan qolishi mumkin, u vaqtda bular ionlaming gidratlarini hosil qila< Ana shunday gidratlangan ionlaming borligi ko'pgina hollarda an isbot etilgan. Masalan, vodorod ioni eritmada hamisha suvning t molekulasi bilan bog‘lanib, gidroksoniy ioni H 3 0 + ni hosil qilac Ko'pgina metall ionlari ham xuddi shunday gidratlangan hol< b oiadi. Ionlar yoki ulam ing gidratlari eritmada tartibsiz ravishc to'xtovsiz harakat qilib turadi. Ular bir-biri bilan to ‘qnashil birikishi va molekulalar hosil qilishi mumkin. Kristall panjarasi ionlardan hosil bo‘lgan moddalargina ema balki qutbli molekulalardan tuzilgan ko'pgina moddalar haï suvdagi eritmalarda ionlaiga parchalanadi. Qutbli m olekulalam ing dissotsilanish sxemasi 5.2-rasmc ko‘rsatilgan. Qutbli molekula bilan bogMangan suv molekulala qutbli molekulani go‘yo cho‘zib, uning qutblarini bir-birida qochiradi, buning natijasida molekula ayrim ionlarga parchalanad Ayni vaqtda musbat ion proton (ya’ni vodorod yadrosi) bo% 5.2-rasm . Eritmada qutbli molekulalaming dissotsilanishi. 124 u gidroksoniy ioni (H 3 0 +) tarzida suv molekulasi bilan mahkam bogianadi. Masalan, vodorod xlorid suvda eriganda quyidagi kimyoviy reaksiya boradi: h 2 o + h c i H3o++cr Bu reaksiyada vodorod bilan xlor atomlari o‘rtasidagi qutbli kovalent bog‘ uziladi, bunda elektronlar jufti xlor Cl~ ionlarida qoladi, proton esa suv molekulasidagi kislorod atom i bilan bogManib, gidroksoniy ioni H 3 0 + ni hosil qiladi. Dissotsilanish darajasi. Erigan moddaning eritmadagi holatini xarakterlash uchun dissotsilanish darajasi degan tushuncha kiritilgan. Elektrolitik dissotsilanish darajasi a eritmadagi molekulalar- ning qancha qismi ion holida ekanligini ko‘rsatuvchi kattalikdir. Bu ta’rifga muvofiq: a n dissotsilangan m olekulalar soni _ 100% N eritilgan m olekulalam ing um um iy soni 0 ‘z-o‘zidan ko‘rinib turibdiki, ionlarga sira parchalanmay- digan noelektrolitlaming eritmalarida a = 0 ga teng; lekin erigan m oddaning ham m asi ion shaklida mavjud boMgan (to 'liq dissotsilangan) kuchli elektrolitlar eritm asida a = 1 dir. Dis sotsilanish darajasi erigan modda va erituvchi tabiatiga, erit- maning konsentratsiya va temperaturasiga bogMiq bo'ladi. Dissotsi lanish darajasini aniqlash uchun turli usullardan foydalanish mumkin. Download 35.68 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling