Маъмун университети” нтм, Иқтисодиёт кафедраси катта ўқитувчиси, и ф. н. Мадраҳимов Қаҳромон

1-жадвал
Ишлаб чиқариш счёти (жорий баҳода) (2021 йил 1 январь ҳолатига)⁵

Фойдаланиш	млрд. сўм	Ресурс	млрд. сўм
6. Оралиқ истеъмол	515776,0	1.Ялпи ишлаб чиқарилган маҳсулот ва хизматлар, асосий баҳода	1073608,2
7.ЯИМ, бозор баҳосида (5-6)	602193,7	2.Маҳсулот ва импортга солиқлар	46428,4
		3.Маҳсулот ва импортга субсидиялар	2066,9
		4.Ялпи ишлаб чиқариш, бозор баҳосида (1+2-3)	1117969,7
8. Жами (6+7)	1117969,7	5.Жами (4)	1117969,7

Юқоридаги жадвал маълумотларидан кўринадики, мамлакатимизда 2020 йилда бозор баҳосида ялпи ишлаб чиқарилган маҳсулот ва хизматлар қиймати 1117969,7 млрд.сўм бўлиб, ўтган даврларга нисбатан сезиларли ўзгарган. Ушбу йилда республика ЯИМ 602193,7 млрд бўлиб, у бозор баҳосидаги ялпи ишлаб чиқаришнинг 53,9 фоизини ташкил этган. Оралиқ истеъмол эса 515776,0 млрд. сўм бўлиб, унинг бозор баҳосидаги ялпи ишлаб чиқаришдаги улуши 46,1 фоизга тенг бўлган.

Даромадларни шаклланиш счёти ишлаб чиқаришда иштирок этувчиларнинг бирламчи даромадларини ҳосил бўлиш жараёнини ифодалайди. Бу счёт ҳамма ишлаб чиқариш бирликларига тузилади. Счётнинг “ресурс” қисмида иқтисодиёт даражасида ЯИМ, тармоқ ва секторлар даражасида эса ЯҚҚ кўрсаткичи бўлади. Бу кўрсаткичлар ишлаб чиқариш счётини фойдаланиш қисмидан ўтказилади ҳамда давлат томонидан ишлаб чиқариш ва импорт учун берилган субсидиядан иборат.Счётнинг “ресурслардан фойдаланиш” қисмида ишлаб чиқаришда яратилган ЯҚҚ(ЯИМ) ва уни яратувчиларга тақсимлаш жараёни ифодаланади⁶. ЯҚҚ кўрсаткичи мамлакатдаги барча резидент, институционал бирликларнинг асосий баҳоларда ҳисобланган қўшилган қиймат кўрсаткичлари йиғиндисидан иборат.
МҲТда даромадларнинг шаклланиш бўлиши ёлланма ишчиларни меҳнат ҳақи, ишлаб чиқариш ва импортга солиқлар, ишлаб чиқариш ва импортга субсидиялардан ташкил топган ялпи фойда ва ялпи аралаш даромад кўрсаткичларидан ташкил топган бўлади (2-жадвал).