Manasova Izumgul Syerdanovna Qosimov Xayriddin Olimovich ovqatlanishning gigienik asoslari

Organoleptik xossalarini aniqlash 
Tahlil uchun olingan kolbasa namunalari sinchiklab ko’zdan kechirib chiqiladi. Bunda po’stining barcha 
nuqsonlari, uning holati, rangi, qiymasining nechog’h tig’iz tiqilganligi qayd qilinadi. Tashqi ko’rinishini 
ko’zdan kechirishda olingan natijalarni bayonnomada qayd qilib qo’yilganidan keyin kolbasa batonini 
uzunasiga kesiladi va kesmasidagi qiymaning holati ko’zdan kechirib chiqiladi. Uning rangi, tusining bir 
tekisligi, shpigining holati, qiymasining konsistensiyasi qayd qilinadi. Tekshirilayotgan namunalarning hidi 
bilan mazasi ba-tonining tashqi tomonidan ham, ichki tomonidan ham tekshirib, aniqlab olinadi. 
Namlik miqdorini aniqlash 
Jihozlar va idishlar: go’shtqiymalagich; ichiga qum va shisha tayoqcha solingan maxsus shisha idish (byuksa); 
quritkich shkaf; kimyoviy texnik tarozi va toshlari; eksikator (sovitkich). 
Aniqlash yo’li. Byuksa 130—140 °C da 30 minut davomida qurit-kich shkafda quritiladi, eksikatorda 
sovitiladi va kimyoviy texnik tarozida tortiladi. So’ngra go’shtqiymalagichdan o’tkazib maydalan-gan 
qiymadan 3—5 g atrofida olingan tortim byuksaga solinadi va shisha tayoqcha yordamida qum bilan 
aralashtiriladi. Byuksa ichida-gi tortimi, qumi va tayoqchasi bilan ochiq holda quritkich shkafga qo’yiladi va 
150° C da 20 minut davomida quritiladi. Quritib bo’l- 

---

92 
gandan keyin byuksa yopiladi, eksikatorda sovitiladi va tortiladi. Nam miqdori quyidagi fbrmulaga muvofiq 
hisoblab chiqiladi: 
l:x = ^-100, 
e 
bu yyerda: x — nam miqdori (% hisobida); a — byuksaning quritish-gacha og’irligi, g; b - byuksaning 
quritilgandan keyingi og’irligi; e - kolbasaning tortimi, g; 100 - foizga aylantirib hisoblash koef-fitsiyenti. 
Kraxmalni aniqlash uchun qo’yiladigan sifat reaksiyasi 
Jihozlar va reaktivlar: pichoq; shisha tayoqcha yoki tomizg’ich; Lyugol eritmasi. 
Aniqlash yo 'li. Kolbasa batoni kesiladi va yangi kesilgan joyiga bir tomchi Lyugol eritmasi tomiziladi. 
Kolbasada kraxmal bo’lsa, Lyu-gol eritmasi tomizilgan joyda ko’k yoki qoramtir ko’k dog’ paydo bo’ladi.