Ímaratlardıń maksadga kura klassifikatsiyasi. Ímaratlarǵa kuyiladigan tiykarǵı talaplar. Ímaratlardıń uzokka shıdamlılıǵı

J a m a a t imaratlari insanlardıń waqtinshaliq boliwina mo’lsherlengen bolip, bul ımaratlarda málim funktsoional processler ámelge asıriladı. Olar tálim alıw, den-sawliqti saqlaw, sport dem alıw menen baylanisli processler bolıp tabıladı. Jámiyetlik ımaratlarına Taǵı júdá iri ob'ektler - sawda hám ko’rgizbe zallari, sport imaratları, ortasha shamadaǵı ob'ektler - oqiw bólmeleri, emlewxana palatalari hám mayda ob'ektler - ofislar, emlew bólmeleri kiredi. Jámiyetlik ımaratları bólmeleriniń funktsional maqsetine ko’re olardıń tábiyiy jaqtilandiriwg’a túrli talaplar kuyiladi: intensiv jaqtılandıriwdan onıń pútkilley jogaliwina deyin,
Sanaat imaratlari olarda sanaattıń túrli tarmaqlarında islep shig’ariw processlerin ámelge asırıw ushın xızmet etedi. Olar islep shig’ariw, járdemshi, energetikalıq hám qoymaxanalarg’a(sklad) bo’linedi. Sanaat ımaratları ushın úlken o’shemler tán boladı, sebebi olardıń dúzılıw elementi bulgan islep shig’ariw tsexi tiykarlanıp úlken keńlikke, uzınlıqqa hám biyiklikke, xamde úlken áyneklerge iye. Bunnan tisqari sanaat imaratlardin’lardıń sirtqi qurilisinda mudami arnawlı texnologiyalıq qurilmalardin’ (ventilyatsiya truba, yaǵnıy samallatıw kurilmalari, quwir jollari hám .b) bar ekenligi de tán boladı.
Awil xojaliq imaratlarina tekqana awil xojaligi menen baylanisli (teplica,malxanalar xojaliq o’nimleri, skladlar ham basqalar) bog’an islep shig’ariw processleri amelge sırilatuǵın ımaratla r kiredi.
Qabatlar boyinsha imaratlar bir qabatli ham kop qabatli maratlarǵa bulinadi.
Ko’p qabatli imaratlar pqara imaratlari o’z gezeginde tomendegilerge bo’linedi;
Qabatlar boyinsha imaratlar bir qabatli ham ko’p qabatli maratlarǵa bulinadi.
Ko’p qabatli imaratlar (puqaralar imarati)o’z gezeginde tomendegilerge
bo’linedi
- kem qabatli (1-2 qabatli)
- kup kavatli (3-9 kavatli)
- kutarilgan, asırılǵan ımaratlar (10 -16 kavatli)
- biyik jaylar (shegaralanbaǵan kavatli ımaratlar )
Sanaat ımaratları bolsa bir kavatli yamasa kup kavatli boladı. Ímaratlarǵa
kuyidagi talaplar kuyiladi:
1 Funktsional talaplar, yaǵnıy uz maksadiga muvofikligi. Bunda ol zárúrli
paydalanıwı sapalarına iye bulishi kerek vash ol menen adamlardıń
xojalıq hám mexnat sharayatların jaqsı keshiwin támiyinlewi shárt.
2 Texnikalıq talaplar. Olardıń konstruktsiyalarini kurilish mexanikası,
kurilish fizikasi hám ximiya konunlariga uyqas túrde orınlanıwı.
Bunda proektleytuǵın bınaǵa tásir etiwshi barlıq tásirinlerdi aniklab
alıwı hám itibarǵa alıwı kerek.
Tashki tásirinler uz gezeginde shártli túrde kúshli hám kúshsiz (júk
kutaruvchi) tásirinlerge bulinadi.
Kúshli tásirinlerge kuyidagilar kiredi:
Turaqlı - bınanıń uz ogirligidan hám grunt basımınıń onıń jer astı
elementlerine tásiri;
Waqtinshaliq uzaq,uzaq saqlanip atirgan júkler,
bınanıń
turaqlı
elementleri ogirligidan (mısalı, pardevorlar) kiyatırǵan júkler.
Kiska tásir - háreket degi úskeneler ogirligidan (mısalı, sanaat
ımaratlarındaǵı kranlar), adamlar, mebeller, kár, samallar tásirinde;
Axamiyatli, arnawlı (osobuy) - seysmik tásirinlerden, jarılıwlardan hám
x. k.
Kúshsiz tásirinlerge kuyidagilar kiredi:
- temperatura tásirinleri;
- atmosfera hám grunt ızǵarlıǵınıń tásiri;
- xavo háreketi;
- kuyosh energiyasınıń tásirinde;
- xavodagi agressiv ximiyalıq qospalardıń bar ekenligi;
- biologiyalıq tásirinler (mikroorganizmlar, kurt - kumurskalar tásiri);
- dawıs energiyası, shovkinning tásiri (xananıń normal akustikalıq
rejimin buzadı )
-Bekkemlik - málim koldik deformatsiyalar hám buzılıwlarsız tashki
tásirdi kutarish kobiliyati.
- Ústivorlik (shıdamlılıq ) - teń salmaqlılıqtı saklash kobiliyati.
- Kapital'nost' - bınanıń uzokka shıdamlılıǵı v auta shıdamlılıǵına
boglik.
Uzokka shıdamlılıq 3 gruppaǵa bulinadi:
1
Xızmet múddeti 100 jıldan artık bulgan ımaratlar ;
2
Xızmet múddeti 50-100 jıl bulgan ımaratlar
3
Xızmet múddeti 25 jıldan 50 jılǵa shekem bulgan ımaratlar.
Bınanıń utga shıdamlılıǵı janıw dárejesi hám tiykarǵı konstruktsiyalarning
utga shıdamlılıǵına tiykarlanıp 3 gruppaǵa bulinadi:
1
Yonmas;
2
Kiyin yonuvchi;otqa janiwshi
ga shıdamlılıq dárejesi onıń konstruktsiyasiga boglik bulib 5
dárejege bulinadi:
- birinshi hám ekinshi dáreje utga shıdamlı ımaratlarǵa janbaytuǵın orayopma
hám pardevorlarga iye tas ımaratlar kiredi;
- úshinshi dárejege kiyin yonuvchi orayopma hám pardevorli ımaratlar kiredi;
-
besinshi dárejege yogoch úyler kiredi.