Маъруза №1 Кириш. Илмий тадқиқоднинг моҳияти ва асосий тушунчалари

Илмий мақоланинг зарур элементлари:
1. муаммони умумий куринишда куйилиши ва унинг муҳим илмий ёки амалий вазифалар билан боғлиқлиги;
2. ушбу муаммони ҳал қилиш бошланган ва муаллиф таянадиган сўнгги тадқиқотлар ва нашрларнинг таҳлили;
3. ушбу мақола бағишланган умумий муаммонинг илгари ҳал қилинмаган қисмларини ажратиб олиш; мақоланинг мақсадини шакллантириш (масаланинг куйилиши);
4. Олинган илмий натижаларни тўлиқ асослаб, тадқиқотнинг асосий материалини баен этиш;
5. ушбу тадқиқот бўйича хулосалар ва ушбу йўналишни келгуси ривожлантириш истиқболлари.
Мақола устида ишлаш
Мақола ёзишни бошлашдан олдин, бир нечта асосий саволларга жавоб бериш керак булади.

• 
  1. Ишнинг асосий мақсади нима?
  
• 
  2. Мақола янги ва муҳим тадқиқот натижаларини баен киладими? (экспериментал мақола- энг кенг тарқалган тури)
  
• 
  3. Мақола илгари эълон қилинган натижаларни янги талкинини берадими? (йигма аналитик мақола; йирик фаразни илгари суриш ва асослаш учун кулланилади)
  
• 
  4. Мақола адабиетлар ёки йирик мавзу обзори хисобланадими?
  
• 
  5. Ушбу ишнинг шу мавзудаги бошқа ишлардан фарқи, унинг янгилиги нималардан иборат?
  
• 
  6.Натижалар илм-фанга қандай янги ҳисса қўшади?
  
• 
  7. Ушбу материал илгари босиб чикарилганми?
  
• 
  8. Бу соҳадаги бошқа ишлар билан қандай муносабатга эга?
  
• 
  9. Мақола қаерда нашр этилади, у кимга мулжалланган?
  

Мақола структураси
Одатда илмий мақола қуйидаги структурага эга булади:

• 
  мақола сарлавхаси
  
• 
  муаллиф (лар) нинг фамилияси ва исми шарифининг бош ҳарфлари
  
• 
  ташкилот номи
  
• 
  муаллиф шаҳри, мамлакати
  
• 
  муаллиф (лар) нинг богланиш маълумотлари (электрон манзили)
  
• 
  абстракт
  
• 
  Калит сўзлар
  
• 
  Кириш
  
• 
  тадқиқот усуллари
  
• 
  натижалар
  
• 
  мунозара
  
• 
  Хулоса
  
• 
  фойдаланилган манбалар рўйхати
  
• 
  Киришда асосий саволга жавоб берилиши керак - " Тадқиқот ўтказиш ва уз навбатида ушбу мақолани езиш нима учун зарур булди?"
  
• 
  "Тадқиқот усулининг тавсифи" бўлимида "Мақоланинг натижалари қандай килиб олинган?" деган саволга жавоб беради.
  
• 
  "Натижалар" бўлими "Нима, қаерда ва қачон кузатилади?" деган саволга жавоб беради.
  
• 
  "Мунозара", "Хулоса" ёки "Натижалар" бўлимларида "Бу нима учун кузатилмоқда ва бу нимани англатади?" деган саволга аниқ ва тушунарли жавоб бериш керак.
  
• 
  Ҳар қандай нашрнинг сунги булими фойдаланилган манбалар рўйхати хисобланади.
  
• 
  Одатда, мақола "Абстракт" ва "Калит сўзлар"ни ҳам уз ичига олади.
  
• 
  Обзор ва аналитик мақолаларда баъзи бўлимлар тушириб қолдирилиши, рубрикация эса анча мураккаб бўлиши мумкин.
  
•