Маъруза №1 Кириш қисми. Юқумли касалликлар умумий патологияси кириш маъруза режаси


Клиникаси. Менингококк инфекциясининг инкубацион даври 1 кундан 10 кунгача чузилади. Менингококк инфекциясининг клиник класификацияси


Download 1.3 Mb.
bet57/85
Sana02.05.2023
Hajmi1.3 Mb.
#1423009
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   85
Bog'liq
Юқумли касалликлар умумий патологияси

Клиникаси. Менингококк инфекциясининг инкубацион даври 1 кундан 10 кунгача чузилади.
Менингококк инфекциясининг клиник класификацияси.
1.Бирламчи локал хиллари: а) менингококк ташиб юрувчилик; б) уткир назофарингит; в) пневмония. 2.Гематоген-таркок хиллари: а) менингококкцемия; б)менингит; в) менингоэнцефалит; г) аралаш (менингококкцемия+менингит); д) кам учрайдиган хиллари (эндокардит, артрит, иридоциклит).
М е н и н г ококк ташиб юрувчилик-касалликнинг субклиник хили булиб, хеч кандай симптомлари куринмайди.
Уткир назофарингит. Менингококк инфекциясининг бу хили жуда куп учрайди. Харорат киска муддатга субфебрил даражага кутарилиб, озгина интоксикация булади. Беморнинг боши огрийди.Томоги кичишиб, курук йуталади, бурни битиб колади. Кейин бурнидан шилимшик окади. Баъзи холларда интоксикация кучлирок булади, харорат 5-7 кунгача чузилади. Бемор боши айланиб, кусади, мускуллари огрийди.
Назофарингит халкум, томок шиллик пардаси шишиб кизаради, айникса халкумнинг орка томони купрок кизариб шишади ва шу ердаги лимфоид фоликулалар катталашиб, кип-кизил булиб кузга ташланиб туради. Томок, халкумдаги бу узгаришлар 1-2 хафта давом этади. Упкада бронхит аникланади.
Назофарингит менингит эпидемияси вактларида инфекция учогида клиник текширишлар натижасида аникланади. Менингококк назофарингитга даво килишда беморга антибиотиклар ичириш билан кифояланади. Одатдаги дозаларда оксациллин, ампиокс, левомицетин, тетрациклин, эритромицинлар тайинланади. Бу дорилар 3-5 кун берилади. Бундан ташкари узок таъсир киладиган сульфаниламид препаратлар хам буюрилади.Беморлар томогини тез-тез чайкаб туриш тавсия этилади. .
Пневмония. Баъзан менингококк бирламчи пневмонияга сабаб булади. Бунда менингококк инфекциясининг бошка аломатлари куринмайди. Менингококк пневмонияси купинча узок давом этади ва беморнинг ахволи анча огир булади.
Менингококкцемия (менингококк сепсиси). Менингококк бактериемияси баъзан менингеал симптомларсиз утади, бошка холларда эса менингит хам бошланади. Охирги йилларда 1-2 фоиз беморларда менингитсиз утадиган менингококкцемия учрамокда.
Менингитсиз утадиган менингококкцемиянинг клиникаси турлича булади. Баъзан менингококкцемия енгил утади, бунда беморнинг ахволи огирлашмайди. Менингококкцемиянинг бундай хилида диагнозни аник белгилаш кийин.
Менингококкцемия аксари бирдан бошланади, 6-8 соат давомида харорат 38-40 даражагача кутарилади. Интоксикация билан бир вактда менингизм белгилари пайдо булади: бош каттик огриб, бемор талвасага хам тушади, купинча кайт килади ва бехуш булиб ётади. Шуниси борки, мия пардаларининг яллигланишига хос ушбу симптомлар булгани холда орка мия суюклигида яллигланишга алокадор узгаришлар топилмайди. Касаллик бошланганидан кейин 8-12 соат утгач бемор баданида геморрагия аломатлари куринади, майда петехиал тошмалар билан бир каторда 0,5-1 см катталикдаги конталашлар пайдо булади. Бадандаги тошманинг шаклан юлдузчаларга ухшаш булиши жуда характерлидир. Бу тошмалар купинча думба, сон, болдир, куз ковоги, куз склераси ва баъзан юзда пайдо булади.
Иситма 1-2 кун юкори булиб туради (30-40 ) сунгра у турлича куринишда давом этади, кейинрок субфебрил даражага тушади.Кучли интоксикация вактида тахикардия, гипотония, хансираш аникланади.Бемор тили караш билан копланади, у куп чанкайди, чакалок болаларда диспепсия белгилари (кусиш, ич кетиш) курилади.
Менингококкцемияда баъзан бугимларнинг синовиал пардаси зарарланиб полиартрит симптомлари пайдо булади, кузнинг томирли пардаси яллигланади (увеит, иридоциклит, хореоидит юз беради).Бунда шох парданинг ранги узгариб, тук кизил тусга киради.Эндокардит ва пневмония камрок учрайди. Кон текширилганда анчагина лейкоцитоз (20000-40000), нейтрофилез борлиги, формуласи чапга сурилгани аникланади, анаэозинофилия хам булади.
Менингококкцемияга уз вактида тугри даво килинса, касаллик купинча беморнинг согайиши билан якунланади.
Яшин тезлигида утадиган менингококкцемия жуда кучли интоксикация булиши билан таърифланади.Касаллик бошланишидаек бемор хушини йукотади ва хар хил тартибсиз харакатлар килаверади, уни кетма-кет тутканок тутиб туради.Беморнинг юзи кизарган ва буртган булади.Шиллик пардалар ва тери ранги узгариб, кукариб туради.
Касаллик бошланишида тахикардия урнига брадикардия аникланади, кон босими кутарилади.Нафас аритмияси ва бош мия шишувига хос белгилар пайдо булиши хатарли аломат хисобланади.Мана шундай холда ётган бемор бирданига нафаси тухтаб, улиб колиши мумкин.Бош мия шишганда узунчок мия катта энса тешигига кириб колиб эзилиши мумкин.
Баъзан ута уткир менингококк сепсисида буйрак усти безларига кон куйилади ва Устерхауз-Фридериксен синдроми куринади.Бу синдром жуда кучли интоксикация, кайталаниб турадиган комплекс белгилари ва бош мия зарарланганига хос булган бошка симптомлар билан таърифланади.Бу узгаришлар тусатдан бошланади, бемор эти увишиб калтирайди.Харорат жуда юкорига кутарилиб, бемор хушидан кетади, кусади. Касаллик бошланишиданок бадан терисига кон куйилади, петехия тошмаси куринади.Пульс жуда тез ва суст уради, кейинчалик мутлако кулга илинмайди.Кон босими борган сари пасаяверади.Бемор хансираб нафас олади.Менингеал синдром аникланади.Конда юкори лейкоцитоз ва нейтрофиллар формуласининг чапга сурилиб колгани кузга ташланади. 15-30 соат ичида бемор кома холатига тушиб, улиб кетади.Беморнинг бунчалик эрта улишининг сабаби буйрак усти безлари кон куюлишидир.
Сурункали менингококкцемия. Менингококк инфекциясининг бу хили кам учрайди, бир неча хафтадан бир неча йилгача давом этади.Харорат доимий иситма. еки интермиттенс куринишида булади.Апирекция даврида бемор ахволи анча яхшиланади, баданидаги тошмалар ранги учади. Сурункали менингококкцемияда баъзан артрит, полиартритлар бошланади, купинча гепатолинеал синдром аникланади.Конда лейкоцитоз, нейтрофилоз, ЭЧТнинг тезлашгани куринади.Сурункали менингоэнцефалитда гломерулонефрит, эндокардитлар бошланиши мумкин.
Менингококкцемиянинг менингит билан утадиган хили . 25-5 0 фоиз холларда учрайди.Бунда менингококкцемия симптомларидан ташкари бош мия юмшок пардасининг зарарланганига хос белгилар аникланади.
Менингококк инфекциясининг кам учрайдиган хиллари аксари полиартрит, эндокардит, иридоциклит куринишидаги касалликлардан иборат булади.
Менингит. Инкубацион давр 4-6 кун давом этади.Касаллик тусатдан бошланади, бемор эти увишиб, калтирайди, харорати 39-40 даражагача кутарилади, боши каттик огрийди, кетма-кет кайт килади.Интоксикация тез кучайиб бориб, бемор хадеб безовталанаверади.Баъзи холларда, айникса болаларда тутканок тутади.Иситма турлича шаклда булиб 2-3 кундан 7-14 кунгача, гох 20-25 кунгача чузилади.Иштаха бугилади, биринчи кунданок баданда геморрагик тошма пайдо булади.Баъзан бадан терисида (касалликнинг огир формасида) майда тошмалардан ташкари 0,5-1 см катталикдаги конталашлар кузга ташланади.Бундай геморрагия белгилари склера, конъюнктива, танглай,бурун шиллик пардасида хам учрайди.Баъзан меъда, бачадон, буйракдан кон кетади.Бемор безовталаниб, алахлайди, уни уйку тортаверади, лекин ухлай олмайди.
Беморнинг башараси, кузи кизарган ва буртган булади, у куёш ёки электр нурига карай олмайди.Касалликнинг 2-3 куни учук тошади.Жигар ва талок озгина катталашади.Менингеал симптомлар пайдо булади: энса мускуллари тортишиб кискариб туради.Кернинг ва Брудзинский симптомлари яккол аникланади.Болалар бошини оркасига ташлаган холда ётади, катта ёшдаги беморлар эса боши оркага ташланган, оёклари корнига тортилган холда булади. ;/
Кернинг симптоми ва энса мускулларининг тортишиб, кискариб туриши баъзан 4 ёшгача булган соглом болаларда хам учрайди.Бу касаллик аломати булмасдан, балки нормал физиологик холатдир. Чакалок болаларда менингитнинг энг характерли симптоми ликилдокнинг таранг тортиб, буртиб туришидир.
Талваса катталардагига караганда болаларда купрок булади.Агар бемор болани култик остидан ушлаб кутарилса, унинг оёклари корнига тортилган холатда булади.
Бош мия нервларининг зарарланишига оид симптомлар пайдо булади: анизокария, конвергенция ва аккомодациянинг бузилиши, кузнинг гилай тортиши, страбизм, шулар жумласидандир.Купинча горизонтал нистагм борлиги топилади.
Булардан ташкари оёк-кулларнинг фалажи, яримфалаж аломатлари учрайди.Россалимо, Бабинский симптомлари аникланади.Уз вактида тугри даво чоралар амалга оширилса купчилик беморлар касалликнинг 12-14 кунларига бориб согая бошлайди.
Эпендиматит синдроми билан утадиган менингит.Менингит диагнози кеч аникланган ва унга нотугри даво килинган холларда эпендиматит симптомлари пайдо булади.Беморни уйкуга тортаверади, мускуллар кискариши кучлирок булади; бемор бетартиб харакат килади, кундан-кунга озиб кетади (кахексия). Сероз менингит. Менингит баъзан серозли менингит куринишида утади.Бунда менингеал синдром яккол куринмайди.Орка мия суюклиги тиник булади, плеоцитоз аникланади (1мм да 200-800 хужайра).Плеоцитоз асосан лимфоцитлар хисобига булади.
Менингоэнцефалит. Касалликнинг бу хили кам учрайди. Менингеал синдром суст ифодаланган булади, асосан энцефалит симптомлари аникланади. Касаллик бирданига бошланади, бемор психикаси бузилиб, уни талваса тутади, оёк-куллари фалаж ёки ярим фалаж булиб колади.Менингококк энцефалити купинча беморнинг улими билан тугайди.

Download 1.3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling