Ma’ruza 1 “Lokomotivlarga texnik xizmat ko`rsatish asoslari” faniga kirish Ma’ruza rejasi

C. Lokomotivlarning samaradorlik koeffitsientini tahlil qilish
Lokomotivlarning samaradorlik koeffisiyentini tahlil qilish quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi

Hisoblangan ushbu koeffisiyent lokomotivlar unumdorligining hisobiy ko’rsatkichi emas, ushbu holda tahlil qilishni qaytadan bajarishga to’g’ri keladi va ba'zi bir formulalarni qo’llash orqali lokomotiv samaradorligi koeffitsientini quyidagicha yozish mumkin.
.
D. Yuk tashishda lokomotivlar samaradorligi faoliyatini batafsil tahlil qilish
Lokomotivlarning ish faoliyatini batafsil tahlili quyidagi asosiy omillarni ta'sirini baholashni o'z ichiga oladi: yani,

Shu maqsadda, biz bu formulani yuqoridagi ta’sir etuvchi omillarni ko’chirib, lokomotivlar yuk tashishni bajarish faoliyatiga qarab o’zgartirishni ko’rib chiqamiz:

va yuqoridagi formula natijalariga erishiladi.


Nazorat savollari

1. 
   Lokomotivlarning samaradorlik koeffitsienti nima?
   
2. 
   Lokomotivlarning o'rtacha kunlik ishlashi qanday tahlil qilinadi?
   
3. 
   Yuk poezdining o'rtacha og'irligini qanday aniqlanadi?
   
4. 
   Yuk tashishda lokomotivlarining ish faoliyatini tahlili qanday olib boriladi?
   
5. 
   Lokomotivlardan foydalanishni tahlil qilish qaysi ko'rsatkichlarni taqqoslash yo'li bilan amalga oshiriladi?
   

8-MA’RUZA.
Lokomotivlardan foydalanish va ishlash ko‘rsatkichlari
Ma’ruza rejasi:
8.1.Rejaviy hamda xisobiy ko’rsatkichlar.
8.2.Xisobiy ko’rsatkichlarni aniqlash usullari.


Kalit so’zlar: Son ko’rsatkichlari, sifat ko’rsatkichlari, olib chiquvchi va xo’jalik poezdlari turi, lokomotivlarning umumiy bosib o’tgan masofasi, ikkilantirilgan tortuv turi.


8.1. Rejaviy hamda xisobiy ko’rsatkichlar
Lokomotivlardan oqilona foydalanish muammosi bugungi kunda juda dolzarb. Eng yaxshi savdo-sotiqni topish kerak. Lokomotivlar soni ko'p bo'lsa, biz poezdlarni kechiktirishni kamroq, lekin lokomotivlarga xizmat ko'rsatish bilan bog'liq yuqori xarajatlarga ega bo'lamiz. Lokomotiv etishmovchiligi mavjud bo'lganda, suhbat haqiqiydir. Faqat bir necha soatni qamrab oladigan operatsion rejalashtirishni hisobga olgan holda, alohida vaqt oralig'idan samarali ish tartibi ishlab chiqarish mumkin emas. Shu sababli, amalda lokomotivlarning aylanma jadvali xizmat doirasi tuzilishi va poezdlar oqimining hajmini hisobga olgan holda 7-10 kun davomida ishlab chiqilgan. Odatda, bunday hisob-kitoblar qo'lda ishlab chiqarilgan lokomotiv aylanish jadvali bilan birga keladi. Biroq, bir necha yuz lokomotivli va bir necha kunlik muddat bilan xizmat ko'rsatish hududini hisobga olsak, poezd lokomotiv aylanmasi jadvallarining ko'plab variantlari bo'ladi. Shuning uchun optimallashtirish modeli talab qilinadi.
Poezdlar oqimi uchun xizmat ko'rsatish vaqtida poezd lokomotivlarining optimal ish uslublarini hisoblash uchun model taklif qilingan. Ushbu model dinamik transport muammosining yanada rivojlanishi hisoblanadi. Poezdlar harakati va lokomotivdan foydalanish parametrlari nashr etiladi. Har ikki lokomotiv aylanishi va poezd jadvallari ishlab chiqariladi. Lokomotivlardan foyda olish 70 foizdan 90-95 foizgacha oshadi. Bu bir necha minglab poezd lokomotivlarini kamaytirish imkonini beradi.
Lokomotivlardan foydalanish ko’rsatkichlari ikki turga bo’linadi, ya’ni son va sifat ko’rsatkichlariga. Son ko’rsatkichlari bajarilayotgan ishning xajmini belgilab bersa, sifat ko’rsatkichlari vaqti va quvvati bo’yicha lokomotiv parklaridan foydalanishdarajasini baholab beradi.
Ushbu ko’rsatkichlar alohida xar bir aloqa va poezdlar turi (yuk, yo’lovchi, uzatuvchi, olib chiquvchi, xo’jalik va manevr) bo’yicha va tortuv turi (elektr yoki teplovoz), lokomotiv brigadalarining xizmat ko’rsatish uchastkalari, depolar bo’yicha xisoblanadi.