Маъруза №13 Мавзу: Металларни босим билан ишлаш асослари (мби)

Кирриялаш жараёнлари

• 
  Кирриялаш- бу ҳомашёни аста-секин тораиб бораётган асбоб тешигидан кетма-кет узликсиз кўндаланг кесимини сиқиб чўзиб чиқариш жараёнига айтилади.
  
• 
  К
  ирриялаш усули билан учиш аппаратлари двигателларини юқори аниқликдаги трубопроводлари, учиш аппаратларининг катта юкламаларда ишлайдиган конструкция элементлари, турли ҳил тўлқинсимон бикир трактлар, антена қурилмалари, вертолёт парракларини лонжеронлари (узунлиги 17м гача), турли кўндаланг кесимли симдар ва ҳ.к. ишлаб чиқилади. 3 расмда чивиқни кирриялашда таъсир этувчи асосий кучлар, бош кучланишлар ва бош деформациялар схемаси кўрсатилган.
  

Расм 3. Чивиқни кирриялашда таъсир этувчи асосий кучлар, бош кучланишлар ва бош деформациялар схемаси: Т-ишқаланиш кучи; N- нормал босим куч; Р- кирриялаш кучи; А₁В₁-деформациялаш зонаси

Деформация кирриялашда нисбий сиқиш ёки чўзиш коэффициенти билар тафсирланади (кўндаланг кесмини кичраиш коэффициенти).

Нисбий сиқиш (деформациялаш даражаси) ҳомашёни кирриялашгдан аввал ва кейинги кўндаланг кесимлари юзалари айирмасини дастлабки кўндаланг кесим юзасига нисбати сифатида хисобланади:
^.100% ,

Бу ерда l₁ ва l₂ ҳомашё ўлчамларини деформациядан олдинги ва кеёинги қийматлари. Бу ҳолда уларни тескари нисбати: = _{, - чўзиш коэффициенти деб аталади.}

Кўндаланг кесимни кичраиш коэффициенти қуйидагича ифодаланади:
К = ,
Бу ерда, F_o- ҳомашёни кирриялашдан аввалги кўндаланг кесими;
f_i - ҳомашёни кирриялашданкейинги кўндаланг кесими.
Кирриялаш усулини кўндаланг кесими турли бўлган узун аниқ ўлчамли яриммахсулотлар ва деталлар олишда қўллаш мақсадга мувофиқ:

• 
  яхлит – аниқ калибланган прутоклар ва думалоқ, тўғри бурчакли ва кўп бурчакли симлар;
  
• 
  ичи бўш – думалоқ, эллиссимон, тўғри бурчакли ва бошқа кўндаланг кесимли трубалар.