Ma’ruza: elektr dvigatellarning himoyasi reja

O‘ta yuklanish himoyasi 
O‘ta yuklanish himoya faqat texnologik jarayonda o‘ta yuklanish ehtimoli bo‘lgan elektr 
dvigatellarga o‘rnatiladi va u asosan signalga ishlaydi. Agar o‘ta yuklanishni boshqa yo‘llar bilan 
bartaraf qilishning imkoniyati bo‘lmasa o‘ta yuklanish himoya elektr dvigatelni tarmoqdan 
uzishga ishlaydigan qilib bajarilishi ham mumkin. 
O‘ta yuklanish himoya tok relesining ishga tushish toki quyidagicha aniqlanadi: 
I
r.i

K
3
I
dv.nom
/(K
q
K
I
), 
bu erda K
3
=(1,1

1,2) – zahira koeffitsienti, K
q
=0,8 – tok relesining qaytish koeffitsienti, K
I 
– 
tok transformatorining transformatsiya koeffitsienti. 
Agar tok transformatori ishlatilmagan bo‘lsa K
I 
=1 deb olinadi. 
O‘ta yuklanish himoya elektr dvigatel ishga tushayotgan vaqtda ishlamasligi kerak. 
SHuning uchun uning hayallash vaqti 10

20 sekund olinadi, yaoni himoyaning hayallash vaqti 
dvigatelning ishga tushish vaqtidan katta bo‘lishi kerak. 
RT-80 induksion tok relesi yordamida dvigatelning rele himoyasini bajarilsa, yuqoridagi 
ikkala himoya uchun faqatgina bitta RT-80 relesidan foydalanish mumkin. 
RT-80 rele induksion elementi qisqa tutashuvlvrdan himoya uchun xizmat qiladi va uning 
ishga tushish toki ishga tushish toki quyidagiqa hisoblanadi: 
I
r.in
= K
s.x
K
3
I
dv.nom
/(K
q
K
I
) 
bu erda K
3
=1,2 – zahira koeffitsienti, K
q
=0,8 – tok relesining qaytish koeffitsienti, K
I 
– tok 
transformatorining transformatsiya koeffitsienti. 
RT-80 rele elektromagnit elementidan o‘ta yuklanishlardan himoyani bajarish uchun 
foyaaniladi va uning ishga tushish toki:
I
r.el
= K
sx
K
3
I
iyu
/ K
I
) 
bu erda K
s.x
- sxema koeffitsenti; K
3
=1,4-zahira koeffitsienti; I
yu
- dvigatelning yurgizish toki.

---

I
r.el
va I
r.in
toklarning nisbati n
nis
= I
r.el
/ I
r.in
hisoblanadi. 
Hayalash vaqti ham RT-80 rele yordamida qo‘yiladi. 
Agar o‘ta yuklanish vaqtida dvigatelni uzish kerak bo‘lsa RT-82 yoki uzish kerak bo‘lmasa 
RT-84 reledan foydalaniladi. RT-84 releda ikki juft kotakt bo‘lib, ularning biri qisqa tutashuv 
vaqtida elektr dvigatelni manbadan uzish uchun (relening elektromagnit elementiishlaganda 
ulanadi), ikinchisi esa o‘ta yuklanish to‘g’risida signal berish uchun (relening induksion elementi 
ishlaganda ulanadi) ishlatiladi.