Ma’ruza: elektr dvigatellarning himoyasi reja

 Kuchlanishi 1000Vgacha bo‘lgan elektr dvigatellarning rele himoyasi 
Kuchlanishi 1000Vgacha bo‘lgan elektrodvigatellarda asosan quyidagi himoyalar 
qo‘llaniladi: 

qisqa tutashuvdan himoya; 

o‘ta yuklanishdan himoya; 

faza uzilishidan himoya; 

kuchlanish pasayishidan himoya. 
Elektr dvigatellarni qisqa tutashuvdan himoya va o‘ta yuklanish himoyasi 
Qisqa tutashuvdan himoyani saqlagichlar, avtomatik viklyuchatellar (avtomatlar) yoki 
maksimal tok relelari yordamida bajarish mumkin. 
a/ saqlagichlar yordamida himoyani bajarish uchun saqlagich va uning eruvchan quymasi 
tanlanadi. 
Saqlagich quyidagi shartlarga asosan tanlanadi 
U
saq.nom
. = U
dv.nom
I
saq.nom

I
ish.nom
= I
dv.nom
I
sak.uz
. > I
k.max
bu erda I
cak.uz
– saqlagichning uzish toki. 
Saqlagichning eruvchan quymasini tanlash shartlari: 
1) I
e.q.nom

K
3
I
ish.max
.
bu erda K
3
=1,1

1,25; Iish.max=I
dv.nom
; I
e.q.nom.
-eruvchan quymaning nominal toki. 
2) I
e.q.nom

I
o‘.yu
/ K
o‘.yu 

---

bu erda I
o‘.yu
- dvigatelning o‘ta yuklanish toki; I
o‘.yu.
ni dvigatelning yurgizish tokiga teng deb 
olish mumkin I
o‘.yu.
= I
yu
; K
o‘.yu
–o‘ta yuklanish toklaridan chetlashtirish koeffitsenti, K
o‘.yu
=1,5

2,5 olinadi. 
3) I
e.q.nom

I
q.min
/(10

15) 
bu erda I
q.min.
- elektrodvigatel ulangan shinadagi minimal qisqa tutashuv toki. 
b/ maksimal tok relesi yordamida qisqa tutashuvdan himoya 
Himoya tok otsechkasi ko‘rinishida bajariladi. 
Tok relesining ishlash toki 
I
r.i 
=(,3

1,5)I
yu
= (1,3

1,5)K
yu
I
dv.nom
bu erda I
yu
-dvigatelning yurgizish toki; K
yu
- dvigatel yurgizish tokining nominal tokka nisbati. 
Agar I
r.i
tok katta bo‘lganligi sababli tok relesini tanlash iloji bo‘lmasa tok transformatori 
o‘rnatiladi va u orqali tok relesi ulanadi. 
Tok transformatorining hisobiy transformatsiya koeffitsenti
K
I.his
=I
dv.nom
/5. 
Spravochnikdan tok transformatorining transformatsiya koeffitsenti K
I
ning K
I.his
ga 
qaraganda 1,5

2 marta kattaroq qiymati tanlanadi. 
Tok relesi tok transformatori orqali ulanganligi sababli himoyaning ishlash toki va relening 
ishlash toki aniqlanadi 
I
h.i
=( 1,3

1,5)I
yu
, 
I
r.i
= K
cx
I
x.i
/K
i
, 
bu erda K
cx
–sxema koeffitsenti. Tok transformatorlari yulduz yoki to‘la bo‘lmagan yulduz 
sxemasi bo‘yicha ulangan bo‘lsa K
cx
=1 yoki tok relesi ikki faza toklarining farqiga ulangan 
bo‘lsa K
cx
= 1,73 olinadi. 
Tok otsechkasini sezgirligi quyidagicha hisoblanadi 
K
c
=I
k.min
/I
hi
, 
bu erda I
k.min
-elektr dvigatel tarmoqqa ulangan nutadagi minimal qisqi tutashuv toki, K
c

2 
bo‘lishi kerak.