Ma’ruza kirish. Fanning maqsadi va vazifalari

7–MA’RUZA
FIZIK-KIMYOVIY TAHLIL USULLARI.


Elektr xajm analiz tahlil.
Elektr xajm tahlilida fil’trlash vaqtida ekvivalentlik, eritmaning elektrik xossasio’zgarishiga qarab aniqlanadi. Bu usul rangli eritmani aniqlash uchun qo’llaniladi.
Elektr xajm tahlil usulida moddalar konsentratsiyasi potensiometrik usulda aniqlanadi. Bu usul aniqlangan eritmaga tushirilgan elektrod potensialini o’zgarishigaasoslangan. Xar bir elektrodlarning elektrokimyoviy potensiali eritmaning ioniga mos keluvchi konsentratsiyasiga bog’liqdir.
Masalan vodorod elekrodining potensiali vodorod ionlarini konsentratsiyasiga bog’liq.
Potensiometrik fil’trlash u yoki bu ionning konsentratsiyasio’zgarishini potensiometrik titrlash bilan aniqlanishdan shu titrlanadigan eritmaga elektrod tushiriladi. Bundan elektrodningpotensiali o’zgaradi. Ekvivalent nuqtaga yaxshi joydan potensial birdan o’zgarishini kuzatiladi va bu potensiometr yordamida aniqlash uchun elektrod indikatori sifatida xamma 3ta chiziqcha vodorod xingidron va shisha idishlarining qo’llash mumkin. Xingidron elektrodi rN >8.5 bo’lganda va kuchli, kuchsiz asoslarni titrlash vaqtida ishlatib bo’lmaydi
Konduktometrik tahlil usuli.
Bu shu eritmaning elektr o’tkazuvchanligi o’zgarishi bilan aniqlanadi. Konduktometrik titrlash kislota va shiqor bilan titrlash vaqtida cho’kma paydo bo’lsa va bazi elektrolitlarga konsentratsiyasi o’zgarsa eritmaning elektr o’tkazuvchanligini o’zgarishi kuzatiladi.
Kolorimetrik tahlil usuli.
Moddaning miqdorini, uning eritmasi rangini intensivligi bo’yicha aniqlash kolorimetrik tahlil usuli deyiladi. Rangning intensivligi qanchalik yuqori bo’lsa, eritmada shu moddaning konsentratsiyasi shunchalik yuqori bo’ladi yoki aksincha. Tahlil qilinayotgan eritmadagi modda miqdorini aniqlash uchun shu moddaning aniq konsentratsiyasini yani standart deb ataladigan eritmaning rangi bilan solishtiriladi. Kolorimetrik tahlil usuli bo’yalgan moddali eritmaning yorug’lik nurini yutish qonuniga asoslangan ( Labert-Beer qonuni). Eritma orqali o’tayotgan yorug’lik nuri oqimi rangli moddalarning ionlari yoki molekulyar konsentratsiyasiga va nur o’tayotgan eritma qatlamining qalinligiga bog’liq. Bu quyidagi formula bilan topiladi
lg = εHc
Bu erda: