Ma'ruza “korxona iqtisodiyoti” kursining mazmuni va vazifasi

---

Ma'ruza 1. “KORXONA IQTISODIYOTI” KURSINING MAZMUNI VA 
VAZIFASI 
1.1. «Korxona iqtisodiyoti» fanining o’rganish obyekti va predmeti. 
1.2. Fanni o’rganish uslubiyati va usullari. 
1.3. Fanning boshqa iqtisodiy fanlar bilan aloqasi. 
1.4. Iqtisodiy tizimlarning turli modellari 
1.5. Bozor iqtisodiyoti va bozor modeli. 
 
1.1. 
«Korxona iqtisodiyoti » fanning o’rganish obyekti va predmeti 
«Korxona iqtisodiyoti» fani boshqa iqtisodiy fanlar qatori birinchi o’rinda 
o’rganish funksiyasini bajaradi. Ushbu fan mahsulot ishlab chiqarish moddiy-
texnik resurslarni safarbar qilish, xodimlar mehnatiga haq to’lash va ular mehnat 
faoliyatini rag’bat-lantirishning boshqa shakllari, daromad hajmi va xarajatlar
miqdorini bahoni shakllantirish bilan bog’liq bo’lgan jarayonlardagi o’rnini tadqiq 
etadi. Shuningdek, korxonalar faoliyatini tahlil qilishda oddiy tarzda konstansiya 
qilishda emas, balki korxonalar iqtisodiy hayotining mohiyatini, ularning iqtisodiy 
ahvolini yaxshilash yo’llarini tanlash, baholash va tahlil qilish orqali ular 
faoliyatiga innovatsiyalarni jalb etishni prognozlashtirish va modellashtirish bilan 
bog’liq jarayonlarni tizimli tartibda o’rganadi.
Mazkur fanning tadqiqot obyekti turli mulk shaklidagi kichik va yirik 
korxonalar hisoblanadi. Hozirgi kunda iqtisodiy faoliyatda moddiy ishlab 
chiqarishning joriy va istiqbolli rivojlanish strategiyasi hamda innovatsiyalarni 
tashkil etish va boshqarish bilan bog’liq holatning asosiy og’irligi aynan 
korxonalar zimmasiga yuklatilmoqda. 
Bugungi kunda korxonalarni iqtisodiyotning asosiy bir bo’g’ini ekanligi 
hisobga olinsa, malakali kadrlarning samarali boshqaruvi-menejmentini tashkil 
etish, mavjud resurslardan oqilona foydalanish va zamonaviy texnika va 
texnologiyalardan foydalanish masalalarini ijobiy hal etish innovasion jarayonlarga 
borib taqaladi. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning yuqori sifat ko’rsatkichlarini 
saqlagan holda xarajat-larni minimallashtirish va foydani maksimallashtirish 

---

jarayonida innovasion omillardan samarali foydalanish korxonaning asosiy 
iqtisodiy vazifalaridan biri hisoblanadi.
Fanning predmeti bozor munosabatlari sharoitlarida korxonalar faoliyatining 
nazariy va amaliy asoslari, korxonalar faoliyatida iqtisodiy qonuniyatlarning 
namoyon bo’lishi, shuningdek, ularning ishlab chiqarish va xo’jalik faoliyati 
samaradorligini resurslardan oqilona foydalanish, rasional boshqaruv orqali, 
investision va innovasion faolligi oshirish yo’llarini aniqlash bilan ifodalanadi.