Ma’ruza mashg`ulotlari 1- mavzu: “Kasbiy ma’naviyat” fanining maqsadi, vazifasi va jamiyat hayotidagi ahamiyati Reja

Malayziya-janubiy-sharqiy Osiyodagi konstitutsiyali monarxiya, oliy 
hukmdor podshoh boshqaruvida Buyuk Britaniya hamdo‘stlik tarkibiga kiradi. 
Qonun chiqaruvchi organi-2 palatali parlament, ijroiya hokimiyatini bosh vazir 
boshchiligidagi vazirlar mahkamasi amalga oshiradi. Aholi soni 33 248 379 nafar,
o‘rtacha umr ko‘rish darajasi 76 yosh, davlat tili-malay tili, davlat dini-islom, shu 
boisdan arab tili keng ommalashgan.
E’tiqod bo‘yicha esa yuksak urini egallaydi, ya’ni musulmon erkaklar 25 
yoshgacha oliy ta’lim olishi yoki biror kasb-hunar egallab, shaxsiy daromadiga ega 
bo‘lsa va xaj amolini ado etgandan so‘ng oila quradi. Qizlar ham oliy ma’lumot 
49
 
www.http
 muslim.uz 

---

51 
olishi yoki kasb-hunarga ega bo‘lib, ro‘zg‘or tutishga tayyor bo‘lgach, 22 yoshdan 
oila quradi. Lekin qizlarga oila qurgunga qadar, ya’ni tan mahramsiz xaj amolini ado 
etish shart emas, har ikki jins vakillariga bolalikdan Islom shariatiga ko‘ra ta’lim, 
tarbiya va nikohning muqaddasligi chuqur singdiriladi.
Shu sababdan, bu mamlakat musulmonlari orasida nikoh ajrimi, boshqa 
davlatlardagi musulmonlarga qiyoslaganda eng past darajani tashkil etadi. 
Mamlakatda maktab ta’limi bepul, oliy ta’lim esa grant va kontrakt asosida ammo, 
xotin-qizlar uchun oilaning o‘rtacha daromadi, 2500 malay ringgiti, ya’ni 600$ 
dollardan kam bo‘lsa, kontrakt davlat tomonidan qopla-nadi. Shu sababli xotin-
qizlarga bakalavir va magistr darajasiga ega bo‘lish unchalik qiyinchilik 
tug‘dirmaydi.
Umumiy aholining 93.8 % savodli, musulmonlarning 96.3 dunyoviy va diniy 
bilimga ega, aholining 42.7 %, ya’ni 14 197 057 nafari turli daraja-dagi oliy 
ma’lumotga ega, shundan deyarli teng yarmini ayollar tashkil qiladi.
Malayziya-industrial-agrar mamlakat, yalpi ichki maxsulot ishlab chiqarish 
371,114 millyard dollar, jon boshiga maxsulot ishlab chiqarish, 10 941 dollar, 
sanoatining ulushi-28,7%, o‘rtacha oylik ish haqi 2 500 malay ringgiti, ya’ni 600$ 
dollar.
Malayziya Islom moliya tashkilotlarining 25 % va Islom taraqqiyot 
banikining 10 % lik aktivlariga egalik qiladi. Yirik
Maybank, CIMB Group 
va Public Bank kabi yuqori likvidli aktivlariga ega bo‘lgan yirik moliya tashkilotlari 
jahon miqyosida faoliyat yuritadi. Sharq xalqlarida “birni ko‘rib shukur qil, birni 
ko‘rib fikr qil” naqliga rioya qilib, nafaqat Sharqda balki dunyoda aholi soni 
bo‘yicha yetkchi bo‘lgan Xitoy, Hindiston va Malayziya misolida aholini turmush 
tarzi, ma’naviyati va madaniy shart-sharoitini iqtisodiy jihatdan tahlil qilishga 
harakat qildik.