Ma‟ruza materiallari 1-mavzu: Investitsiyalarning iqtisodiy mazmuni va mohiyati Reja

Investitsiyalarning tasnifiy belgilari 
Qo‘yilma 
ob‘ektiga 
ko‘ra 
Investitsiya-
lashda ishtirok 
etish xarakteriga 
ko‘ra
Investitsiyalash 
davriga ko‘ra 
Mulkchilik 
shakliga 
ko‘ra 
Hududiy 
belgisiga 
ko‘ra 
R
ea
l 
inve
st
it
si
ya
la
r 
Mol
iyav
iy 
inve
st
it
si
y
al
ar
B
evos
it
a 
inve
st
it
si
y
al
ar
B
il
vo
si
ta 
inve
st
it
si
ya
la
r 
U
zoq m
u
dda
tl
i 
inves
ti
ts
iya
la
r 
Q
isqa
m
udd
at
li
inves
ti
ts
iya
la
r 
X
usus
iy
i
nv
es
ti
tsi
yal
ar
X
or
ij
iy 
inve
st
it
si
y
al
ar
D
avl
at
i
n
ves
ti
ts
iya
lar
A
ral
ash 
inves
ti
ts
iya
la
r 
Tashqi
i
nv
es
ti
ts
iya
lar
Ichk
i i
n
ves
ti
ts
iya
lar

---

O‘QUV MATERIALLARI 
8 
samarali, daromad keltiradigan qilib joylashtiradilar. Portfel investitsiyalar boshqa emitentlarning 
anderrayting yordamida qimmatli qog‘ozlarga joylashtirish shaklida namoyon bo‘ladi.
Uchinchidan, investitsiyalash davriga qarab investitsiyalar qisqa muddatli (bir yilgacha 
bo‘lgan muddatga beriladi) va uzoq muddatli (bir yilldan oshiq muddatga beriladi) bo‘ladi. 
Masalan, oddiy aktsiyalar umuman biror – bir muddat bilan cheklanmaydi. Masalan, depozit 
sertifikati olti oy muddatga beriladi – bu qisqa muddatli qo‘yilmalar vositasidir, obligatsiyalar 20 
yilgacha qaytarish muddati bilan uzoq muddatli qo‘yilmalar vositasidir. Lekin, uzoq muddatli 
qimmatli qog‘ozlarni sotib olish va qisqa muddatdan, masalan olti oy o‘tgandan so‘ng, investor 
uzoq muddatli qurolni qisqa muddatli maqsadlar uchun foydalanish mumkin. Ko‘pincha investorlar 
ana shunday qurollarni tanlaydilar va o‘z pullarini qisqa muddatlarga qo‘yishni hohlaydilar.
Masalan, yaqin olti oy mobaynida investorga kerak bo‘lmaydigan summaga, u olti oylik muddatga 
ega bo‘lgan depozit sertifikati sotib olishi mumkin: qirq yoshga to‘lgan investor pensiyaga 
chiqquncha pul yig‘ish uchun biron-bir kompaniyani obligatsiyasini 20 yilga sotib olish mumkin. 
Odatda uzoq muddatli investitsiyalar kapital qo‘yilmalar shaklida namoyon bo‘ladi. 
To’rtinchidan, mulk shakllaridan kelib chiqib investitsiyalar xususiy, davlat, qo‘shma va 
xorijiy shakllarga ajratiladi. Xususiy investitsiyalar nodavlat yuridik shaxslarining va fuqarolarning 
mablag‘larini tadbirkorlik faoliyati obyektlariga qo‘yilishini anglatadi. Davlat investitsiyalari davlat 
byudjeti va davlat korxonalarining mablag‘larini joylashtirish orqali namoyon bo‘ladi.