Mashg‘ulot ʋ 1 Mavzu: Tibbiy psixologiyaga kirish, maqsadi va vazifalari. Tibbiyot psixologiyasida tekshirish usullari. Tibbiyot psixologiyasi yosh aspektida. Sezgi, idrok, hissiyot normada, tekshirish usullari

Stressni aniklash

Savol		Javob
Stressni belgilari	kuchayish	-biror bir narsaga diqqatni qarata olmaslik ishida xatoliklarga tez-tez yo‘l qo‘yish -xotiraning pasayishi -tez-tez charchash xissi -juda tez gapirish -o‘ylarning uchuvchan bo‘lib qolishi -ko‘pincha og‘riqlar paydo bo‘ladi (bosh, orqa yelkada, epigastral soxada) yuqori qo‘zg‘aluvchanlik -qilayotgan ishlari oldingidagidek quvonch, xursandchilik olib kelmaydi xazilkashlik xissini yo‘qolishi
		-doimiy ovqatdan to‘ymaslik xissi - appetit yo‘qolishi - ovqat ta’mining bilish sezgisi pasayadi -ishni o‘z vaqtida tugata olmaslik

Stress qanday qilib distressga o‘tadi, haddan tashqari umumiy moslashuv sindromi qanday qilib yuzaga keladi? Bu muammolar hozirgi kunda olimlar tomonidan yana o‘rganib kelinmoqda. G.Sele ta’biri bilan aytganda, odamni yoshligidan «paxtaga o‘rab-chirmash», ya’ni uni muammolardan avaylab-asrash umumiy moslashuv sindromining pasayishiga olib keladi. Bunda stress distressga o‘tishi mumkin.
O‘tkir stressda birinchi yerdam.

1. 
   Stressga karshi nafas. Burun orqali syokin, chuqur nafas oling. Nafas olish chuqqisida bir necha minutga nafasni ushlang, undan keyin iloji boricha syokin nafas chikaring. Bu nafasni tinchlantiradi. Xar bir chukur nafas chikarishda stressli kuchlanishdan kisman kutilayetgandek uzingizni xis kiling. Yana nafas chikarishda karshilik qilish mumkin. M-n: «S » xarfini aytish bilan kuzatiladi.
   
2. 
   Minutlik relaksatsiya. Lablarni namlang, ogiz burchaklarini bushashtiring. Yelkalarni bushashtiring. Tanangiz va yuz xoloatingizga dikkatingizni karating: ular sizni xiisiyetingizni, ichki xolatingizni kursatib berishini esda tuting Tabiiyki siz atrofdagilarni uzingizda stress xolatini bilishlarini xoxlamaysiz. Bunday xolatda siz mushaklarni bushashtirish va chukur nafas olish bilan «yuz va tana tili» ni uzgartirishingiz mumkin.
   
3. 
   Atrofga karang, siz turgan xonani dikkat bilan kuzdan kechiring. Siz u narsalarni yaxshi bilsangiz xam mayda detallarga axamiyat bering. Syokin shoshmasdan, xayelan xama narsalarni birin ketin «yig‘ing». Bu «inventarizatsiyaga» diqqatni to‘liq qaratishga xarakat qiling. Uzingizga xayelan ayting. «jigarrang yezuv stoli, ok pardalar, qizil gulga atalgan guldon va b.k» xar bir aloxida predmetga diqqatni qaratib, atrofdagi sharoitni ratsional tasavvur qilib, siz, ichki stressli kuchlanishdan chalg‘iysiz.
   
4. 
   o‘tkir stress xosil bo‘lgan xonani agar sharoit takozo qilsa tark eting. Uy xayellaringiz bilan yelg‘iz kolishingiz mumkin bo‘lgan joyga, xech kim yo‘k, boshqa xonaga o‘ting yoki kuchaga chiqing. Bu xonani 3- puyoktagidak xayelan bulaklab ko‘rib chiqing.
   
5. 
   Kalkulyator yoki qogoz va qalam oling va xayolan xayotta necha kun yashaganingizni xisoblab kuring. (to‘liq yesh sonini 365 ga ko‘paytiring. Xar kabisi yiliga 1 kundan ko‘shiladi va miqdorini, oxirgi tug‘ilgan kunidan keyingi kunlar sonini kushing). Bunday ratsional xolat o‘zingizni diqqatingizni boshqa narsaga qarashga imkon beradi.
   
6. 
   Yoningizdagi xoxlagan odam bilan qandaydir chalg‘ituvchi mavzu xaqida suxbatlashing. Agar yoningizda xech kim bshlmasa dugonangiz yoki sizga yaqin bo‘lgan insonga ko‘ng‘girok qiling. Bu uz navbvtida chalg‘ituvchi va ichingizdagi stressga boy bo‘lgan ichki yemon dialogni siqib chiqaradi.