Машқлар тўплами Педагогика олий ўқув юртларининг бошланғич таълим методикаси, дефектология, мактабгача тарбия ҳамда

124-машқ. Ш.Шомақсудов, С.Долимовларнинг “Кенг уйнинг келинчаги” китобидан (Тошкент, Бадиий адабиёт нашриёти, 1964 й.) олинган қуйидаги ибораларни ёзиб, уларнинг “Ўзбек тилининг изоҳли фразеологик луғати”да қай даражада изоҳланганини текшириб кўринг.

Аммамнинг бузоғи, бебилиска, бел боғлади, гапнинг белига тепди, дўпписи тор келиб қолди, зуваласи пишиқ, илоннинг ёғини ялаган, катта оғиз, лом-мим деёлмай қолди, миси чиқиб қолди, ноғорасига ўйнайди, отнинг қашқаси.

125-машқ. Берилган сўзларнинг маъносини қавс ичида кўрсатилган луғатлардан фойдаланган ҳолда изоҳланг.

1. 
   Аккредитив, бионика, вакансия, гарпун, джаз, жетон, зуммер, индекс, кворум, (“Русча-интернационал сўзлар изоҳли луғати”).
   
2. 
   Буқаламун, вобаста, диловар, ёғоч, ол, жубба, занбур, луччак, маъво, нигун (“Ўзбек классик адабиёти асарлари учун қисқача луғат”).
   
3. 
   Мушак, суз, туйғун, чакка, юпқа, ўнг, қий, алам, баргак, дўл (“Ўзбек тили омонимларининг изоҳли луғати”).
   
4. 
   Албатта, ... бутунлай... гина қилмоқ..., касалманд..., данғиллама..., етишмоқ..., ёрдам..., жаҳл..., зулм...(“Ўзбек тили синонимларининг изоҳли луғати”).
   
5. 
   Адресант - ..., барқарор - ..., дали-ғули - ..., ёвузлик - ..., золим - ..., обод - ..., саёз - ... («Ўзбек тили антонимларининг изоҳли луғати»).
   

МОРФОЛОГИЯ


126-машқ. Гапларни ўқинг. Мустақил сўзларнинг лексик ва грамматик маъноларини аниқланг.

Н а м у н а: Бу — лексик маъноси: кўрсатиш, грамматик маъноси: олмош, кўрсатиш олмоши, синтактик вазифаси: сифатловчи аниқловчи.

1. Бу гапларнинг барини Ҳафиза хомуш ва оқилона тингларди. (Мирм.) 2. Дилшод китобни ёпди, илдам одимлар билан ҳовли томон кетди. (М. И.) 3. Атрофи кўк панжаралар билан ўралган улкан боғ дарвозасидан кираверишда уч қаватли шинам бино савлат тўкиб турибди. (Ж. Абд.) 4. Йўлчи қишлоқдан келтирган халтасини кампирга узатди. (О.)