Matematika va miqdoriy usullar

6. 0 dan 999 gacha bo‘lgan butun sonlardan nechtasi ham 5 ga, ham 7 ga va na 11 ga 
bo‘linadi. 
Nazorat savollari 
1. To‘plam nima, misollar keltiring 
2. To‘plamlar qanday beriladi? 
3. Qism to‘plam qanday aniqlanadi, misollar keltiring. 
4. To‘plamlar ustida qanday amallarni bajarish mumkin? Misollar keltiring. 
6. Qanday sonli to‘plamlarni bilasiz? 
3-ma’ruza. Boshqaruv tizimlarida ma’lumotlarni jamlash 
 
Savollar:
1. (Boshlang‘ich) Ma’lumotlarni to‘plash.  
2. Ma’lumotlarning jadval ko‘rinishi.
3. Ma’lumotlarni grafik tasvirlash.
4. O‘rta qiymatlar. 
5. O‘rta qiymatlarni taqqoslash.
 
Kalit so‘z va iboralar va: boshlang‘ich ma’lumotlar, statistik maa’lumotlar, bosh to‘plam, 
tanlanma to‘plam, tanlanma hajmi, diagramma, o‘rta arifmetik qiymat, moda, mediana. 
1. (Boshlang‘ich) Ma’lumotlarni to‘plash 

---

17 
Bugungi kunning rahbari uchun korxonaning tijorat bilan bog‘liq ma’lumotlarini taqdim 
etish va tushuntirishning asosiy usullaridan foydalanish muhim ahamiyatga ega. 
Statistik ma’lumotlar, ma’lumotlarni taqdim etish usularining ahamiyatini tushunish uchun 
har qanday korxonaning yillik hisobotini ko‘rib chiqish kifoya. Unga ko‘ra, ma’lumotni taqdim 
etish usullari ham shakl, ham mazmun jihatidan korxona faoliyatini yaxshiroq tushunish 
imkoniyatini beradi. Bu esa o‘z navbatida korxona faoliyatiga doir to‘g‘ri qarorlar qabul qilishda 
muhim ahamiyat kasb etadi.
Quyida biz ma’lumotlarni to‘plashdan boshlab to qaror qabul qilish davrigacha bo‘lgan 
holatga mos bosqichlar ko‘rasatilgan rasmni keltirdik. 
1-rasm. Qaror qabul qilishda ma’lumotlarni tahlil qilishning ahamiyati.
1-rasm boshqarish tizimlarida qaror qabul qilishda ma’lumotlarni tahlil qilishning ahamiyati 
ko‘rsatadi.
Ma’lumki, aniq bir kommersik topshiriqni bajarish-zarur ma’lumotlarni to‘plash bilan 
boshlanadi. Ma’lumotlarni to‘plashning ko‘plab usullari vjud bo‘lib, shularning ba’zilarini ko‘rib 
chiqamiz. Bular: