Material xarajatlarining hisobi

Asosiy materiallar

1 yanvardagi qoldiq	15 000
Asosiy materiallar kirimi		35 000

Tugallanmagan ishlab chiqarish

1 yanvardagi qoldiq	1 000
Foydalanilgan asosiy materiallar		20 000	40 000

Tayyor mahsulot

1 yanvardagi qoldiq	10 000
			20000

Sotilgan mahsulot tannarxi

Ishlab chiqarishdagi ishchilarga to’langan ish haqi

		1000	1 yanvardagi qoldiq
		40 000	Ishlab chiqarishdagi barcha ishchilar ish haqining jami

Qo’shimcha axborot:
a. Ish talonlariga muvofiq bir oyda 5 500 soat bevosita ishlab chiqarishda mehnat qilingan. Ishlab chiqarishdagi barcha ishchilar soatiga 6 sh.b. olishadi.
6. Bilvosita xarajatlar to’g’ri ishlab chiqarish mehnatining har soatiga 4 sh.b. koeffitsienti asosida taqsimlanadi.
6-8. Mexico kompaniyasining 1 yil may oyidagi quyidagi tugallanmagan schetlarini oxiriga etkazishini va yangilashni iltimos qildingiz. T-schetlardan keltirilgan qo’shimcha axborotni (shartli birlikda) ham ko’rib chiqing.
Asosiy materiallar

31 maydagi qoldiq

18 000

Tugallanmagan ishlab chiqarish

30 apreldagi qoldiq

2 000

Tayyor mahsulot

30 apreldagi qoldiq

25 000

To’lanadigan schetlar

30 apreldagi qoldiq 10000

Ishlab chiqarish ustama sarflari

May oyidagi umumiy sarflar

15 000

Taqsimlangan ishlab chiqarish ustama sarflari

Sotilgan mahsulotning tannarxi

Qo’shimcha axborot:
a. Ishlab chiqarish ustama sarflari rejali koeffitsient yordamida mahsulot tannarxiga o’tkaziladi, koeffitsient esa har yilning boshida rejalashtirilgan bir yillik ishlab chiqarish ustama sarflarini asosiy mehnat vaqtining rejalashtirilgan hajmiga nisbatlash yo’li bilan hisoblanadi. 1 yilga smetada asosiy mehnat vaqti hajmi 150 000 odam/ soat bo’lishi ko’zda tutilgan hamda
225 000 sh.b. ishlab chiqarish ustama sarflari belgilangan.
b. To’lov schetlari faqat xom-ashyoni sotib olish uchun to’lashga mo’ljallangan 31 maydagi qoldiq 5 000 sh.b. May oyi davomida 35 000 sh.b. miqdoridagi schetlar to’langan.
v. Tayyor mahsulot zahirasi 31 mayda 22 000 sh.b.ga teng bo’ldi.
g. May oyi davomida sotilgan mahsulot tannarxi 65 000 sh.b. bo’ldi
d. 31 mayda zavodda faqat bita tugallanmagan buyurtma qolgan edi. Sarflar yozuvi esa bu buyurtmaga 1 000 sh.b. (400 soat) asosiy mehnat va 2 000 sh.b.xom-ashyo sarflangani ko’rsatilgan.
e. May oyi davomida 9 400 soat asosiy mehnat qilingan. Zavoddagi hamma ishchilarning ish haqi stavkasi bir xil.
j. May oyida vujudga kelgan barcha haqiqiy ishlab chiqarish ustama xarajatlari hisob yozuvlarida ask ettirilgan.
Aniqlash talab qilinadi:
1. May oyida sotib olingan xom-ashyo
2. May oyida tugallangan mahsulotlar tannarxi
3.May oyi davomida ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxiga o’tkazilgan ishlab chiqarish ustama xarajatlari
4. 1- yil 31- mayda tugallanmagan ishlab chiqarish qoldig’i
5. May oyi davomida foydalanilgan asosiy materiallar
6. 1- yil 30- aprelda xom-ashyo zahiralari schetidagi qoldiq
7. May oyidagi to’la taqsimlanmagan yoki ortiqcha taqsimlangan ishlab chiqarish ustama xarajatlari
Takrorlash uchun savollar

1. 
   Ustama xarajatlarni taqsimlash zarurligiga tushuncha bering?
   
2. 
   Ustama xarajatlarni taqsimlashning yagona va alohida stavkasi deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Ustama xarajatlarni taqsimlashning amaliy va rejali stavkalari o’rtasidagi farqni tushuntirib bering?
   
4. 
   Ustama xarajatlarni to’g’ri usulda taqsimlashga qodir bo’lasiz?
   
5. 
   Ishlab chiqarish ustama xarajatlari deganda nimani tushunasiz?
   
6. 
   Mahsulot birligidagi to’la xarajatlarni aniqlashni tushuntirib bering?
   
7. 
   Zahiralar tannarxini aniqlash deganda nimani tushunasiz?
   
8. 
   Ustama xarajatlarni taqsimlashning reja stavkasidan foydalanishni tushuntirib bering?
   
9. 
   Ustama xarajatlar prognoz miqdorini hisoblash deganda nimani tushunasiz?
   
10. 
    Ustama xarajatlarni taqsimlash bazasini tanlash deganda nimani tushunasiz?
    
11. 
    Kelgusi davr uchun prognoz qilingan ustama xarajatlar miqdorini bazaning prognoz miqdoriga ajratish deganda nimani tushunasiz?
    

Ushbu stavkadan foydalanib, ustama xarajatlarni mahsulotning har bir turiga o’tkazish deganda nimani tushunasiz?

1^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р. 90

2^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.99

3^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.106

4^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.170

5^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.190

6^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.220

7^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.250

8^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.264

9^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.294

10^ Management Accounting for Business Decisions, 2^nd Edition, by Colin Drury, 2012 р.310