Материалшунослик


Download 0.64 Mb.
bet8/11
Sana08.05.2023
Hajmi0.64 Mb.
#1444288
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
1-маъруза

ПРОГРЕССИВ МАТЕРИАЛЛАР

Юқори технологик махсулотлардан фойдаланиш учун мўлжалланган (хай-тек) материалларга баъзан шартли равишда “прогрессив” материаллар атамаси қўлланилади. Юқори технологиялар деганда одатда, замонавий мураккаб принципларда ишловчи махсулот ёки ускуналар тушунилади. Бу каби махсулотлар сирасига турли электрон ускуналар, хусусан рақамли видео-аудио камералар, CD/DVD плейерлари, компьютерлар, оптик толали тизимлар бундан ташқари, космик йўлдошлар, аэрокосмик ва ракета технологиялари учун қурилмалар киради.


Прогрессив материаллар сезиларли даражада ўзи билан юқорида қайд этилган оддий моддаларни бундан ташқари, етакчи таснифга эга янги материалларни ҳам тақдим этади. Ушбу материаллар металл, керамика ёки полимер бўлиши ҳам мумкин, бироқ уларнинг қиймати одатда, жуда юқори. Прогрессив материаллар сирасига яна ярим ўтказгичлар, биоматериаллар ва биз “келажак материаллари” деб атовчи моддалар киради. Булар “ақлли” материаллар деб аталувчи нанотехнология махсулотларидир, улар ҳақида қуйида сўз юритилади. Ушбу синфга оид материалларнинг хоссалари ва ишлатилиш соҳаси – масалан, лазерлар тайёрлаш учун мўлжалланган материаллар, интеграл схемалар, ахборотни магнит сақловчилар, оптик толали ва суюқ кристалли дисплейлар ҳам кейинги бўлимларда кўриб борилади.


ЯРИМ ЎТКАЗГИЧЛАР

Ярим ўтказгичлар электр хоссаларига кўра электр ўтказувчан материаллар (металлар ва уларнинг қотишмалар) ва изоляторлар (керамика ва полимерлар) орасида оралиқ ўринни эгаллайди. Бундан ташқари, ярим ўтказгичларнинг электрик характеристикаси бегона атомларнинг минимал миқдорига нисбатан жуда нозик. Ярим ўтказгичли материалларни яратиш интеграл тизим ривожини олиб келди, натижада охирги учта ўн йиллик оралиғида электроника ва компьютер техникасида сезиларли ўзгаришлар амалга оширилди.




БИОМАТЕРИАЛЛАР

Биоматериаллар инсон танаси учун имплантант сифатида қўлланилади, зарарланган аъзо ёки терини алмаштириш учун мўлжалланган. Ушбу турдаги материаллар заҳарли моддалар ажратмаслиги ва инсон терисига мос бўлиши зарур (рад этувчи реакция чақмаслиги лозим). Барча айтиб ўтилган модда турлари – металлар, керамика, полимерлар ва ярим ўтказгичлар, биоматериаллар сифатида ишлатилиши мумкин. Намуна ўрнида сунъий бўкса бўғимларини тайёрлаш учун ишлатиладиган бир қанча биоматериалларни келтириш мумкин. Қуйидаги саволлар биоматериаллар учун тайёрланган махсус бўлимда кўриб ўрганилади.





Download 0.64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling