Mavzu : Oila salomatligida hamshiraning o’rni va faoliyati. Reja

Sog‘liqni saqlash va sanitariya maorifi
Sog‘liqni saqlash va maorifi aholi salomatligini yaxshilash masalalari
bilan shug‘ullanadi. Bu vazifani bajarish uchun sogiiqni saqlash va
sanitariya maorifi tushunchalari dinamik, doimo rivojlanishda va
salomatlik bilan b o g iiq yangi muammolar (misol uchun, hozirgi
kunda biz duch kelgan, atrof-muhit ifloslanishi bilan bogiiq va aholi
o'rtasida salomatlik holatidagi farqlami oshishiga bog’liq muammolar)
paydo boiishiga javoban o‘zgaruvchan boiishi zarur.
1978-yili BSSTning birlamchi sog’liqni saqlash bo‘yicha Xalqaro
konferensiyasida davlat, sog‘liqni saqlash xodimlari va dunyo hamjamiyati
tomonidan yer kurrasidagi barcha insonlar salomatligini saqlash va
mustahkamlashga yo‘naltirilgan keskin choralar qo‘llash zarurligi haqida
gapirildi. Bu deklaratsiya bir qator muhim qonunlardan iborat.
- Aholi salom atligini saqlash maslalari bo‘yicha hukum atga
murojat qilish.
- Insonlar salomatligi holatidagi har qanday darajadagi yaqqol
namoyon boigan tengsizlikning qabul qilinmasligi.
- Xalq salomatligini mustahkamlash. To‘g‘ri iqtisodiy va ijtimoiy
taraqqiyotda rivojlangan davlatlar o'rtasidagi farqni kamaytirish
maqsadida yuksalishga da’vat.
- Ijtimoiy adolat ruhi.
Xususan, mazkur deklaratsiyada quyidagi masalalar batafsil
bayon etiladi:
- aholi salomatligini yahshilash bo‘yicha o‘tkaziladigan tegishli tadqiqotlarni amaliyotda qoilash;
- salomatlikni asosiy muammolariga e’tibor qaratish: tutib turuvchi
profilaktik, davolash va reabilitatsiya xizmatlari bilan ta’minlash;
- sogiiqni saqlash xizmati va unga bogiiq sektorlar ishida koordinatsiya (muvofiqlashtirish)ning zarurligi;
- jamiyat va alohida shaxslami salomatlikni saqlashda faol ishtirok etishga rag'batlantirish (qiziqtirish);
- barcha uchun ayniqsa, muhtoj insonlaming har tomonlama tibbiy parvarishini yaxshilash;
- salomatlik sohasida jamiyat ehtiyojlarining sogiiqni saqlash xodimlari tomonidan qoniqtirilishi;
- taiim dasturlarining zarurligi.
Tibbiy maorif quyidagi ikki yo'nalishda o‘tkaziladi:
- salomatlikda ko‘p uchraydigan muammolar, ularning oldini olish va nazorat qilish uslublari;
- jamiyatga birlamchi sogiiqni saqlashda ishtirok etish imkoniyatini berish.
Sog’liqni saqlash - insonlarga o ‘z salomatligini nazorat qilish va saqlash imkoniyatini beruvchi jarayon hisoblanadi. T oiiq jismoniy, ruhiy va ijtimoiy xotirjamlik holatiga erishish uchun alohida shaxs yoki guruhlarning o‘z maqsadlarini anglay bilishi va hayotga tadbiq eta olishlari, ehtiyojlarini qondirishlari hamda atrof muhitdagi noxush sharoitlami o ‘zgartirishlari yoki ular kurashishlari lozim. Demak, salomatlik hayot maqsadi emas kundalik turmush zarurati ekan.
Salomatlik tushunchasida hayotning ijtimoiy va shaxsiy jihati,
shuningdek jismoniy omil ham muhim o ‘rin tutadi. Demak, sogiiqni
saqlash nafaqat salomatlik masalari bilan shug‘ullanadi, balki sogiom
turmush tarzini targ'ib etadi va o ‘z oldiga xotirjamlik va salomatlikni
maqsad qilib qo‘yadi.
Sogiiqni saqlash ta’rifiga ko'ra BSSTga muvofiq, sogiiqni saqlashning maqsadi salomatlikni yaxshilash, unga erishish vositasi esa
aholining o‘z sog‘lig‘ini mustaqil nazorat qilishi hisoblanadi. Bu termin
ta’rifiga nisbatan ko‘plab bahs-munozaralar mavjud boiib, ular sogiom
jamiyat siyosati, ijtimoiy sharoitlar zarurligini anglashdan yuzaga keladi.
Misol uchun, insonlarga sogiom parhez tavsiya etishdan oldin, ularni
arzon narxdagi ularning keng tanlovi bilan ta’minlash lozim. Agar
do'konlarda arzon narxlarda mahsulotlar boimasa, sogiom ovqatlanish
masalasi bo‘yicha hech qaysi ma’rifiy ishlar muvaffaqiyatli bo’lmaydi.
Demak, sog‘liqni saqlash deganda keng qamrovli tadbirlarni
tushunish mumkin, sanitariya maorifi esa sogiiqni saqlashning muhim
tarkibiy qismi hisoblanadi.