Mavzu : Psixologiyaning dastlabki va O‘rta asrlarda rivojlanishi Reja
‘rta asrlarda psixologiyaning umumiy tavsifi
Download 61.33 Kb.
|
REFERAT.o’rta asr yevropasining psixologik g’oyalari.
|
2. 0 ‘rta asrlarda psixologiyaning umumiy tavsifi. 0 ‘rta asrlarda
psixologiya falsafaning bir qismi edi. Falsafaning esa mustaqil ahamiyati yo‘q edi: u teologiyaning-dinning xizmatkori deb hisoblanardi. Psixologik ta’limotlar ham shulardan kelib chiqqan edi, chunki faqat inulohaza qilish yo‘li bilan dinning ba’zi qonun-qoidalarini — ruhning abadiyligi, odamning kelib chiqishi, narigi dunyodagi hayot va hokazolami asoslash mumkin edi. Platon bilan Arastu yaratgan ruh haqidagi ta’limot 0 ‘rta asrlarda - Sharqda ham, G‘arbda ham hukmron bo‘lib qoldi. Psixologiyadagi bu oqim keyinchalik (XVIII asrda) metafizik yoki ratsionalistik psixologiya deb nom oladi. Bu psixologiya shuning uchun ham metafizik deb ataladiki, uning tekshirish predmeti bo‘lgan - ruh, psixik jarayonlar - fizik xissiy dunyo chegarasidan tashqarida mavjud mohiyat, g4ayri jismoniy bir narsa deb tushuntiriladi; shuning uchun ham ratsionalistik deb ataladiki, uning tekshirish metodi tajribadan ajratilgan faqat quruq mulohazadan iborat edi. 0 ‘rta asr mutafakkirlarining ruh va ruhiy hayot haqidagi mulohazalari, asosan, ruhning mohiyati, uning kuchi, qobiliyatlari va kelib chiqishi, uning tana o‘lgandan keyingi taqdiri haqidagi, ruhning tanaga bo'lgan munosabati haqidagi masalaiarga qaratilgan edi. Ruhning mohiyati haqidagi masala, odatda, Platon va Arastularda qanday hal qilingan bo4 Isa, xuddi shunday hal qilinar edi. Ruh o‘z tabiatiga ko4ra barcha moddiy va jismoniy narsalarga qarama-qarshi qo‘yilar edi. Ruh o‘z tabiatiga ko4ra alohida qobiliyatlarga egadir, deb fikr yuritilardi. Olovning g'aroyib sifatlarini kim tushuntirib bera oladi? Nega endi u o‘zi yorug4 bo4la turib, domiga tushgan narsalarni qoraytirib yuboradi? Yoki gulxanda toblangan toshlarning oqarish sababini qanday izohlash mumkin? - deya quyidagi o4zining mulohazakor fikrlarini avval surgan: - Sukunat - shovqinning, yalang4ochlik - libosning, xastalik - salomatlikning, zulmat — yorug4likning yo4qligidan darak berganidek, yovuzlik ezgulikning yo4qligini bildiradi. — 0 4zgalar seni olqishlaganda, sen o4zingdan nafratlan. Seni sen orqali harakat qilmoqchi bo4lganlar olqishlaydi. Download 61.33 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|