Мавзу 13 Фавқулодда вазиятлар хавфи туғилганида ва содир бўлганида аҳолини эвакуация (кўчириш) қилиш

Кўчириш тадбирларини ташкил этиш ва жабрланган аҳоли турмуш кечиришини таъминлаш


Аҳолини кўчиришни режалаштириш
Аҳолини кўчириш тадбирларини фавқулодда вазият бошқармалари ва бўлимларининг, ижроия идораларининг, шунингдек иқтисодиёт объектларининг иштирокида аҳолини кўчириш ҳайъатлари режалаштиради.
Кўчириш режалари тинчлик даврида фавқулодда вазиятлар олдини олиш ва уларни тугатиш режаларининг бўлими тарзида расмийлаштирилади.
Тегишли кўчириш ҳайъатлари фавқулодда вазият бошқармалари ва бўлимларининг, шунингдек маҳаллий ўзини ўзи бошқариш ташкилотлари ва иқтисодиёт объектлари маъмуриятларининг иштирокида кўчириладиган аҳолини қабул қилиш, жойлаштириш ва унинг кун кечиришини биринчи галда таъминлаш режаларини ишлаб чиқади- бу ҳам тинчлик даврида фавқулодда вазият олдини олиш ва уларни тугатиш режаларининг бўлими тарзида расмийлаштирилади.
Аҳолини кўчиришни режалаштириш олдидан кўчириш ташкилотлари, фавқулодда вазият бошқармалари ва бўлимлари кўрсатмаларни ўрганиб чиқади, керакли дастлабки маълумотларни йиғади ва тайёрлайди, кўчириладиган аҳоли жойлашадиган жойларни танлайди ва шароитни ўрганиб чиқади.
Худудида зилзила, сел, ер кўчкиси хавфи бор, сув босиш эҳтимоли бўлган зоналар, кимёвий ва радиацион хавфли объектлар бор маъмурий-ҳудудий тузилмаларда ишлаб чиқиладиган аҳолини кўчириш режаларининг матн қисмида қўйидагилар кўрсатилади:
-кўчириш бошлангани ҳақида аҳолини хабардор қилиш;
-кўчириладиганларнинг тоифаларга бўлинган сони;
-кўчириладиган аҳолини жойлаштириш жойлари;
-кўчириш тадбирларининг бажарилиш муддатлари;
-табиий ва техноген тусдаги фавқулодда вазият зоналаридан аҳолини транспортда олиб чиқиш тартиби;
-кўчириш йўлларида жамоат тартибини ва йўл харакати хавфсизлигини таъминланишини ташкил этиш;
-кўчириладиган аҳолини шахсий муҳофаза воситалари билан таъминланишини ташкил этиш;
-йиғилиш жойларида ва кўчиш йўналишларида аҳоли муҳофазасини ташкил этиш;
-кўчирилган аҳолини хавфсиз жойларга жойлаштириш ва унинг турмуш кечиришини биринчи галда таъминлаш тартиби;
-эпидемияга қарши санитария ва даволаш кўчириш тадбирларини ўтказиш;
-аҳолини кўчиришни бошқариш тартиби;
-кўчириш жараёнида аҳолини кўчиш тартиблари ҳақида хабардор қилиб ва йўл-йўриқ кўрсатиб боришни ташкил этиш.
Режанинг матн қисмига хариталарда, тарих, жадвал, ҳисоблашлар кўринишида қуйидаги иловалар ишланади:
- кўчириладиган аҳолини ҳисоблаш;
- корхона, ташкилот ва муассасалардан кўчириладиганларнинг йиғилиш жойларига, транспортга чиқиш жойларига ва хавфсиз жойларга тақсимлаш;
- транспортга (темир йўл, автомобиль, сув, ҳаво транспортига) эҳтиёж ва унинг имкониятлари, аҳолини олиб чиқиш учун транспортни кўчирилиш йўналишлари бўйича тақсимлаш;
- кўчириладиганларнинг йиғилиш жойлари, пиёда тартибдаги кўчиш бошланғич жойлари, аҳолини транспортга чиқариш ва ундан тушириш бекатларини жойлаштирилиши;
- кўчириш ташкилотларининг таркиби ва уларни шай ҳолга келтириш муддатлари;
- кўчириш бошлангани ҳақида корхона, муассаса, ташкилот раҳбарларига ва аҳолига хабар бериш тархи;
- алоқани ташкил қилиш;
- кўчирилган аҳолини хавфсиз жойларда жойлаштириш харитаси.
- маъмурий чегаралар;
-фавқулодда вазият манбаининг (радиоактив ифлосланиш, кимёвий заҳарланиш, зилзила хавфи бор жойлар, сел, ер кўчкиси худудлари, сув босиш худудларининг) шикастловчи омиллар таъсир зоналарининг олдиндан тахминланган чегаралари;
- аҳоли кўчириш (пиёда ва транспортда олиб чиқиш) йўналишлари, ҳар бир йўналишдаги транспорт миқдори, пиёда (транспортда) олиб чиқиладиган аҳоли сони, кўчириш оралиқ жойлари;
- объектлар, муассасалар ва ташкилотларга биркитилган аҳоли яшаш жойлари: объектнинг шартли тартиб рақами, кўчириладиганлар сони, кўчириладиган аҳоли зичлиги ва бошқалар.
Табиий ва техноген тусдаги фавқулодда вазият юзага келиш эҳтимоли бор худудлардаги маъмурий туман, шаҳар (шаҳар туманлари) ва бошқа аҳоли яшаш жойлари кўчириш режаларининг матн қисмида бериладиган маълумотларни айримлари қуйидагилар:
- аҳолини кўчириш ҳайъатларини шай ҳолга келтириш тартиби;
- кўчириш бошлангани ҳақида маҳаллий маъмурият ва иқтисодиёт объектлари раҳбарларига хабар бериш тартиби;
- кўчириладиган аҳолининг тоифаларга бўлинган сони:
- кўчириладиган аҳолини хавфсиз жойларга жойлаштириш жойлари;
-кўчириладиган аҳолини ҳар хил транспорт турларида олиб чиқиш тартиби;
-аҳолини пиёда (транспортда) олиб чиқиш йўллари; кўчириладиганларнинг йиғилиш жойларини йўлга қўйиш тартиби, уларнинг хизмат кўрсатиш имкониятлари, уларга биркитилган иқтисодиёт объектлари ;
-аҳолини транспортга чиқариш жойлари, хавфсиз жойларда тушириш жойлари, йиғилиш жойлари ва кўчиш йўлларида кўчирилган аҳоли муҳофазасини ташкил этиш;
-кўчирилган аҳолини қабул қилиш, жойлаштириш ва кун кечиришини биринчи галда таъминлашни ташкил этиш.
Табиий ва техноген фавқулодда вазият юзага келиш эҳтимоли бўлган зоналардаги иқтисодиёт объектларини кўчириш режаларининг матн қисмида қуйидагилар кўрсатилади:
-кўчиш бошлангани ҳақидаги ишчилар, хизматчилар ва уларнинг оилаларига хабар бериш ҳамда йўл-йўриқ кўрсатиш тартиби;
-кўчириладиган ишчилар, хизматчилар ва улар оила аъзоларининг сони;
-иқтисодиёт объекти биркитилган ёки иқтисодиёт объекти йўлга қўядиган кўчириладиганларнинг йиғилиш жойлари, кўчириладиганларнинг йиғилиш жойларини йўлга қўйиш вақти ҳамда унга объект ишчилари ва хизматчилари, шунингдек уларнинг оила аъзолари келадиган вақт ;
-кўчириладиганларни транспортда (пиёда) олиб чиқиш йўллари, кўчиш оралиқ жойлари, транспортга чиқариш жойлари, ундан тушириш жойлари;
-хавфсиз жойларда кўчирилганларни жойлаштириш жойлари;
-эшелонларнинг бошлиқлари, автомобиль тўплами бўлимаси бошчилари ҳамда ходимлар ва улар оила аъзоларини ташишни ташкил этишга масъул бошқа мансабдорлар;
-ишчилар, хизматчилар ва улар оиларини хавфсиз жойларга жойлаштириш тартиби;
-кўчириладиган аҳолининг йиғилиш жойларида ва кўчиш йўлларида муҳофаза қилишни ташкил этиш;
-кўчирилган аҳолининг кун кечиришини биринчи галда таъминлашни ташкил этиш;
-кўчириш давомида бошқариш ва алоқани ташкил этиш.
Турар жойлардан фойдаланиш ташкилотлари ишлаб чиқадиган кўчириш режаларининг мазмуни ҳам шунга ўхшаш бўлиши керак.
Режада, ишлаб чиқилаётган маълумотлар шаҳарларга, кишлоқ ва шаҳарча кенгашларига тақсимлаб кўрсатилади.
Табиий ва техноген тусдаги фавқулодда вазият юзага келиш эҳтимоли бўлган худудлардан ташқаридаги ўзини ўзи бошқариш маҳаллий ташкилотлар ишлаб чиқадиган, кўчириб келтирилаётган аҳолини қабул қилиш ва жойлаштириш режасининг матн қисмида қуйидаги маълумотлар келтирилади:
-кўчириш бошлангани ва кўчирилганлар етиб келадиган вақт ҳақида хабарлашни ташкил этиш;
-кўчириш давомида бошқариш ва алоқани ташкил этиш;
-кўчириб келтирилаётганларнинг тоифаларга бўлинган миқдори;
-кўчирилганларни жойлаштириш учун режалаштирилган хизмат бинолари, маъмурий, маданий-маиший ва бошқа иморатлар;
-кўчиш оралиқ жойларини йўлга қўйиш тартиби, кўчирилган аҳолини кўчиш оралиқ жойларидан жойлашиш жойларига етказиш тартиби ва муддатлари, шу мақсадларга ажратиладиган транспорт;
-жойлашиш жойларида кўчирилганларни турмуш кечиришларини биринчи галда таъминлашни ташкил этиш;
-маҳаллий ва кўчириб келтирилган аҳолига йўл-йўриқ ва ахборотлар бериш тартиби.
Кўчирилиши керак бўлган аҳолининг ҳаммасига турар жойларда (турар жойдан фойдаланиш идораларида), корхона, муассаса ва ташкилотларда аҳолини кўчириш рўйхатлари тузилади. Ишчи ва хизматчиларнинг ишламайдиган оила аъзолари оила бошлиғининг иш жойи рўйхатига киритилади.
Рўйхатлар 3 нусхада тузилади: биринчиси объектда ёки турар жойлардан фойдаланиш ташкилотида қолади; иккинчиси аҳолини кўчиришга буйруқ олингандан кейин кўчириладиганларни йиғиш жойлари (тезкор гуруҳ)га юборилади ҳамда аҳолини транспортда (пиёда) олиб чиқиш тугагандан кейин тегишли аҳолини кўчириш ҳайъатига берилади; учинчиси кўчирилаётганларни транспортда (пиёда) олиб чиқиш бошлангандан кейин жойлаштириш жойидаги кўчирилганларни қабул ҳайъатига юборилади. Кўчириш рўйхатлари ва паспортлар кўчириладиган аҳолини ҳисобга олиш, жойлаштириш ва таъминлаш учун асосий ҳужжат ҳисобланади.
Кўчириш тадбирлари Вазирлар Маҳкамаси ва Ички Ишлар Вазирлиги идоралари билан ҳамкорликда режалаштирилади.