Mavzu №8: Turli yoshdagi bolalar psixodiagnostikasi

Qismlardan rasm hosil qilish
Metodika A.N.Bernshteyn (1911) tomonidan taklif etilgan bo’lib, tafakkur xususiyatlarini, rasm yaxlitligini tahlil qila olish, uning ba’zi qismlari ketma-ketligini o’rnata olish qobiliyatini o’rganishga mo’ljallangan. Tajriba o’tkazish uchun rasmlar to’plami (murakkabligi ortib boradigan 6 ta rasm) kerak bo’ladi: Birinchi 3 ta rasm 4 qismga bo’lingan bo’lishi kerak qolganlari ko’proq qismlarga bo’linadi. Bunda birinchi va to’rtinchi rasm bir xil bo’lishi kerak lekin ular har xil qilib ke-silgan bo’ladi. Tadqiqotni bir necha marta takrorlash uchun ras-mlarning turli variantlari bo’lishi zarur. Rasmlar namunalari ixtiyoriy ravishda tanlanishi mumkin, masalan, hayvonlarning, alohida predmetlarning rasmlari. Bolaga rasm qismlari to’nkarilgan holda tartibsiz, namunasiz ko’rsatiladi.
Tadqiqotchi tadqiqot qarorida topshiriq, uning oxirgi nati-jlsi qiichl vaqt bajarilganligini yozib boradi. Sinaluvchining xarakatlarini tahlil qilishga, harakatning maqsadga yo’naltirilgan rejasi mavjudligi va yo’qligini aniqlashga u aqliy faoliyat jarayonida tayanch belgilarga tayanganligiga e’tibor-ni qaratish zarur.
3-5 yoshdagi sinaluvchilar uchun bunday topshiriqlarni bajarishda rasm namunasi ham ko’rsatilib turiladi. Bola qo’llanmank qanchalik yaxshi o’zlashtirgani, ilgari idrok etilgan obrazni uning alohida qismlaridan qayta yarata olganini ta’kidlash mumkin. Tadqiqot qarorida bolaning harakatlari bayon etiladi: tartibsiz «sinash va xato qilish» harakatlariga ega, maqsadga yo’naltirilgan va boshqalar. Bunday topshiriqlarni bajarish xususiyatlari, faqatgina fazoviy ko’rish xayoli, ko’rgazmali tafakkur holati haqidagina emas, balki tafakkur tankidiyligining shakllanish darajasi haqida ham bilish imkonini beradi.


Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar:
1."Tushunchalarni ta’riflash" metodikasining mazmuni?
2."Passiv so’z boyligi" qanday aniqdanadi?
3. "Faol so’z boyligini" qanday aniqlash mumkin?
4. Assosiativ jarayonlarning paydo bo’lshnini qanday aniqlash mumkin?
Seminar № 15: Psixodiagnostik metodikalarni pedagogik amaliyotida va psixologik konsultasiyada tatbiq etish istiqbollari
REJA:
1. Bolalar pxodiagnostikasida amaliy psixologlarning o‘rni.
2. Bolaning maktab ta’limiga tayyorgarligi va bilish jarayonlari rivojlanish darajasini aniqlash metodlari.
3. «Bolaning maktab ta’limiga munosabati» metodikasi.