Мавзу. Асосий воситалар ҳисоби

• Мавзу. Асосий воситалар ҳисоби
• Режа
• 1. Асoсий вoситaлaр ва номоддий активларни туркумлaш вa бaҳoлaш тaртиби.
• 2. Асoсий вoситaлaр ва номоддий активларни ҳаракатини ҳисобга олиш
• 3. Асoсий вoситaлaр ва номоддий активларгa амортизация ҳисoблaшнинг тaртиби вa усуллaри.
• 4. Асосий воситаларни қайта баҳолаш ва таъмирлаш ҳисоби

Асосий воситалар ҳисобининг меъёрий хуқуқий асослари

• “Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни (янги таҳрири) 13.04.2016 й.
• Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисоби миллий стандарти 5-сон БҲМС (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2004 йил 20 январда 1299-сон билан рўйхатга олинган).
• Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисоби миллий стандарти 6-сон БҲМС (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2009 йил 24 апрелда 1946-сон билан рўйхатга олинган).
• Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисоби миллий стандарти 19-сон БҲМС (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 1999 йил 2 ноябрда 833-сон билан рўйхатга олинган).
• “Асосий воситаларни ҳар йили 1 январь ҳолатига кўра қайта баҳолаш тўғрисида”ги Низом (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2002 йил 04.12.2002 йилда 1192-сон билан рўйхатга олинган).
• бошқа меъёрий хужжатлар.

• “АСОСИЙ ВОСИТАЛАР”
• (5-СОН БҲМС)

• АСОСИЙ ВОСИТАЛАР - корхона томонидан узоқ муддат давомида хўжалик фаолиятини юритишда маҳсулот ишлаб чиқариш, ишларни бажариш ёки хизматлар кўрсатиш жараёнида ёхуд маъмурий ва ижтимоий-маданий вазифаларни амалга ошириш мақсадида фойдаланиш учун тутиб туриладиган моддий активлар

• Бир йилдан ортиқ хизмат қиладиган

• Ўз қийматини маҳсулот таннархига ўтказадиган

• Қиймати энг кам иш ҳаққининг 50 бараваридан юқори

• Келгусида ўзи билан боғлиқ фойда келтирадиган воситалар

Таснифлаш белгиси	Асосий воситанинг тури
1.Ишлаб чиқаришдаги иштирокига кўра	ишлаб чиқариш асосий воситалари ноишлаб чиқариш асосий воситалари
2.Ишлаб чиқаришни боришига таъсир кўрсатувчанлигига кўра	фаол таъсир кўрсатувчи асосий воситалар нофаол таъсир кўрсатувчи асосий воситалар
3.Мулкий кимга тегишлигига кўра	хусусий асосий воситалар вақтинчалик фойдаланишга олинган асосий воситалар
4.Сотиб олиш ва келиб чиқиш манбаларига кўра	сотиб олинган импорт асосий воситалар сотиб олинган маҳаллий асосий воситалар ўз кучи билан яратилган асосий воситалар таъсис бадали сифатида киритилган асосий воситалар бепул келиб тушган асосий воситалар
5.Сотиб олингандаги ҳолатига кўра	буткул янги асосий воситалар олдинлари фойдаланишда бўлган асосий воситалар

• Асосий воситаларининг таснифи

• Асосий воситаларининг таснифи

6. Реал ҳолатига кўра	ишлатилаётган асосий воситалар капитал таъмирлашдаги асосий воситалар консервация қилинган асосий воситалар заҳирадаги ўрнатилмаган жиҳозлар сотишга тайёрланган асосий воситалар тугатишга тайёрланган асосий воситалар ижарага берилган асосий воситалар
7.Алоҳида ишларни бажаришга мўлжалланганлигига кўра	махсус асосий воситалар универсал асосий воситалар аралаш мақсаддаги асосий воситалар
8.Тури ва кўринишига кўра	ер ва ер участкалари бино ва иншоатлар машина ва механизмлар офис мебеллари ва жиҳозлари компьютерлар транспорт воситалари ишчи хайвонлар кўп йиллик ўсимликлар бошқа асосий воситалар

• Асосий воситаларни сотиб олиш билан боғлиқ харажатларга қуйидагилар киради:
• рўйхатга олиш йиғимлари, давлат божлари ва асосий воситаларга бўлган ҳуқуқни сотиб олиш (олиш) бўйича амалга оширилган бошқа шунга ўхшаш тўловлар;
• божхона божлари ва йиғимлари;
• асосий воситалар объектларини сотиб олиш (барпо этиш) муносабати билан солиқлар ва йиғимлар суммалари (агар улар қопланмаса);
• асосий воситалар объектларини сотиб олиш (барпо этиш) билан боғлиқ ахборот ва маслаҳат хизматлари учун тўланадиган суммалар;
• асосий воситалар объектларини етказиб бериш (барпо қилиш) хатарини суғурталаш бўйича харажатлар;
• асосий воситалар объектини сотган воситачиларга тўланадиган мукофотлар;
• асосий воситаларни ўрнатиш, монтаж қилиш, созлаш ва ишга туширишга оид харажатлар;
• активдан мақсадга мувофиқ фойдаланиш учун уни ишчи ҳолатга келтириш билан бевосита боғлиқ бўлган бошқа харажатлар

• 0110-Ер

• 0150-Кампьютер жиҳозлари ва ҳисоблаш техникаси

• 0130-Машина ва асбоб ускуналар

• 0111-Ерни ободонлаштириш

• 0112-Молиявий ижара шартномаси бўйича олинган
• асосий воситаларни ўзлаштириш

• 0120-Бино, иншоатлар ва узатувчи мосламалар

• 0140-Мебель ва офис жихозлари

• 0160-Транспорт воситалари

• 0170-Ишчи ва маҳсулдор ҳайвонлар

• Асосий
• воситалар учун
• қуйидаги ҳисобварақларда ҳисобга олинади

• 0180-Кўп йиллик ўсимликлар

• 0190-Бошқа асосий воситалар

• 0199-Консервация қилинган асосий воситалар

Асосий воситаларнинг кирим қилиниши қуйидаги кўринишларда бўлади: Корхона томонидан яратилиши: Д-т 0100(тегишли счёт) К-т 0810 Бошқа корхоналардан сотиб олиш: а)Д-т 0820 К-т 6010; б)Кирим қилинганда: Д-т 0100(тегишли счёт) К-т 0820 В)Пули тшланганда: а)Д-т 6010 К-т 5110.

Текинга олиш: Д-т 0100(тегишли счёт) К-т 8530 Асосий воситаларни муассислар томонидан корхонанинг устав капиталига уларнинг улуши тарзида ёки акцияларнинг ҳақини тўлаш ҳисобига киритиш: Д-т 0100(тегишли счёт) К-т 4610.