Mavzu: Atrof-muhitni global ekologik muammolari Ma’ruza rejasi

Иқлим ўзгариши ва сув ресурслари

• Иқлим ўзгариши ёғингарчилик кам ёғадиган районларда чучук сув заҳира- ларини камайтириб юборади. Ёғингарчи- лик кўп бўлган шароитда эса, тошқинлар бўлиб туради, дарё ва кўллардаги сув сатҳи кўтарилади. Ёғинларнинг 10% камайиши ва ҳароратнинг 1 - 2° С га ортиши қуруқроқ ҳавзаларда оқимнинг 70% га камайишига олиб келиши мумкин. Ҳирғоқ бўйи зоналарида ер ости сувлари сатҳининг пасайиши шўр денгиз сувла­рини ҳам чучук сизот сувларига тортиб олади ва уларни шўрлантиради. Шўр сувнинг ажралиб чиқиб чучук сувли ҳовузларга ўтиши сизот сувларини уй хўжалигида ва қишлоқ хўжалигида ишлатишга яроқсиз қилади.
• Ёғинларнинг камайиши ва буғланишнинг ортиши, қишлоқ хўжалик ерлари, ўрмон, ботқоқлик ва бошқа экотизимларга зарар келтиради. Сув сатҳининг пасайиши дарё ва кўл бўйларида жойлашган шаҳарларнинг анчагина мослашувини талаб қилади. Мослашиш учун зарур сарф харажатлар эса кўпчилик камбағал мамлакатларга оғирлик этиши мумкин.

Тоза чучук сув соғлиқ учун алоҳи- да аҳамиятли бўлганлиги туфайли айрим ривожланаётган мамла- катлар соғлиқни сақлаш стандарт- ларининг пасайиши ва эпидемия- ларнинг кучайиши муаммосига дуч келишлари мумкин. Агар иқлимнинг ўзгариши чиндан ҳам ёғинларнинг камайишига олиб келса, унда ҳалокатли вазиятларнинг вужудга келиш эҳтимоли каттадир. Ушбу му­аммони ҳал қилиш учун мавжуд сув ҳавзаларидан ва ундаги сув заҳираларидан фойдаланишни та­комиллаштириш керак, чунончи: ёз даврида қурғоқчиликка қарши ку­рашни енгиллаштириш максадида баҳор пайтида сув заҳираларини таш­кил қилиш учун қўшимча қурилмалар қуриш, сув ресурслари исрофгар­чилигининг олдини олиш ҳамда сувга бўлган талабларни меъёрида ушлаб туриш мақсадида сиё­сат юритиш, ёки солиқ солишни жорий қилиш зарур ва жаҳон сув ре­сурсларидан фойдаланишни режалаштириш мақсадида сув ҳавзаларининг заифлиги ва уларнинг тикланиш қобилиятини текшириб туриш зарур.

• Тоза чучук сув соғлиқ учун алоҳи- да аҳамиятли бўлганлиги туфайли айрим ривожланаётган мамла- катлар соғлиқни сақлаш стандарт- ларининг пасайиши ва эпидемия- ларнинг кучайиши муаммосига дуч келишлари мумкин. Агар иқлимнинг ўзгариши чиндан ҳам ёғинларнинг камайишига олиб келса, унда ҳалокатли вазиятларнинг вужудга келиш эҳтимоли каттадир. Ушбу му­аммони ҳал қилиш учун мавжуд сув ҳавзаларидан ва ундаги сув заҳираларидан фойдаланишни та­комиллаштириш керак, чунончи: ёз даврида қурғоқчиликка қарши ку­рашни енгиллаштириш максадида баҳор пайтида сув заҳираларини таш­кил қилиш учун қўшимча қурилмалар қуриш, сув ресурслари исрофгар­чилигининг олдини олиш ҳамда сувга бўлган талабларни меъёрида ушлаб туриш мақсадида сиё­сат юритиш, ёки солиқ солишни жорий қилиш зарур ва жаҳон сув ре­сурсларидан фойдаланишни режалаштириш мақсадида сув ҳавзаларининг заифлиги ва уларнинг тикланиш қобилиятини текшириб туриш зарур.