Mavzu: Barg salati yetishtirish texnologiyasi Reja

Zarur bo’lgan asboblar va jihozlar. Payvandlash o’tkaziladigan ish joyi oldindan tayyor bo’lishi kerak. Payvandlash bevosita so’kchak yoki stolda olib boriladi. Ishning qulayligini ta‟minlash uchun stul yoki o’rindiqdan foydalanish mumkin. Tayyorlanadi: rezina qo’lqop, payvandlash uchun maxsus piska, mahkamlovchi material (rezina trubka yoki klipsi-qisqich), 30⁰ va
45⁰ aniqlash uchun standart lekalo, shtangensirkul, chizg’ich, variantlarni yozish uchun (yorliq) etiketika yoki mini-qoziqchalar, qalam, ruchka, yozuv uchun jurnal (62 -rasm).

62-rasm. Payvandlash uchun jihozlar.

5. Payvandlash texnikasi va usullari

Payvandlash texnikasi. Ko’chatlarni payvandlashda ob-havoni nisbatan salqin +20...23⁰S haroratli sharoitida o’tkazish ma‟qul. O’simlikni ekin turiga qarab payvandlashdan oldin 2-4 soat to’yintiib sug’orish kerak, chunki keyin ularni payvandlangan joyi bitguncha sug’orilmay turiladi.
Payvandlashni o’smlikni diametri 1,6 – 1,8 mm (2 mm gacha), 2-3 chinbarg paydo bo’lganda o’tkazish kerak.
Payvandlash uchun tavsiya etilgan navlar variantlari va xar bir variantdagi payvandlangan o’simliklar sonini belgilab borish uchun yozuv jurnali tutish kerak.
Payvandlash uchun avvalo diametri bir xil bo’lgan payvandlash va payvandust o’simliklarni tanlab olish va ish joyiga kasseta (tuvakcha) larni qo’yish kerak bo’ladi.
Niholni kesishda bargga yaqin, ya‟ni ozuqa elementlari jadal aylanuvchi va so’rish yaxshi bo’lgan joyidan kesish tavsiya etiladi.
Payvandlashni o’tkazish jarayonida xar doim ish qurollari va qo’lni spirt yoki analit (o’lik suv) ertimasida sterilizatsiya ya‟ni zararsizlantirish kerak.


Xulosa
Salat bargi – sovuqqa chidamli o‘simlik. U +5°S haroratda ham o‘sadi, ammo uning yaxshi o‘sishi va rivojlanishi uchun maqbul harorat +15 – +20 °S dir. Boshchalar +12 – +14 °S da yetishtirilganda ancha zich bo‘ladi. O‘simlik sovuqqa chidamli. Uning sovuqqa chidamsizroq navlarining to‘p barglar shakllanish fazasida ham -5-7 °S kabi past haroratga bardosh bera oladi.
Turli navlarning sovuqqa chidamliligi bir xil emas. Ayrim navlar ochiq yerda qishni o‘tkazishi mumkin, ayrimlari o‘tkaza olmaydi. Salatning ayrim navlari urug‘i yuqori haroratda (+25 – +28 °S dan yuqori) unib chiqmasligi ham mumkin. Shu bois urug‘ ekilganda sovuq suv bilan sug‘orish kerak. Uni ekinlar bilan zichlashtirib ekilganda yorug‘lik kam tushadigan bo‘lsa, boshlar hosil bo‘lmaydi.
Salat tuproq va havo namligiga talabchan, lekin me’yoridagi namlik maqbul hisoblanadi. Me’yoridan oshiq namlik ham zararli, bunda pastki barglari chirib, ayrim kasalliklar rivojlanadi. Bu esa hosilning kamayishiga olib keladi. U tuproq unumdorligiga talabchan. Chunki tez o‘sadi, uning o‘sish davri qisqa, ildiz tizimi esa uncha rivojlanmaydi. Uni chuqur, namni o‘zlashtiruvchi, yumshoq, organik moddalarga boy, oziq moddalarni yengil o‘zlashtiradigan qumloq tuproqlarda yetishtirish yaxshiroq. Gumusga boy tuproqlarda salatni mineral o‘g‘itlar bilan oziqlantirilsa, ayniqsa, azotli o‘g‘itlarni berish juda samarali natija beradi. Salatni bitta dalaga ketma-ket ekish yaxshi emas. Takroran yana o‘sha dalaga ekilsa, kasallik va zararkunandalari ko‘payib ketadi. Uni pomidor, qovoqdoshlar oilasi, shirin jo‘xori, lavlagi va sabzi kabi sabzavotlar bilan almashlab ekish mumkin.